Vijf praktische Open Overheid tips
Het Leer- en Expertisepunt Open Overheid vroeg de directie Participatie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) om een gastblog te schrijven over Open Overheid in de Open Overheid week (Open Gov Week) van 2019! Natuurlijk was ons antwoord JA, maar we hebben wel even nagedacht over de inhoud ervan. Er is al zoveel geschreven over Open Data, Open Overheid en participatie. Iedereen is het er over eens dat het belangrijk is en dat het zorgvuldig moet worden opgepakt, maar vaak krijgen wij de vraag: hoe dan?! We gebruiken deze kans om in dit blogbericht onze visie op een participerende, Open Overheid met jullie te delen in vijf tips. Deze tips kan iedereen die werkzaam is bij de overheid toepassen in de praktijk. Wat kun je vanaf vandaag zelf doen of laten zien?
1. Begin bij jezelf en sta open
Begin bij jezelf. We werken allemaal in grote organisaties, olietankers. Een hele organisatie in één keer veranderen is lastig, dus begin bij jezelf en jouw eigen project of beleidsonderwerp. Open zijn is actief luisteren naar de samenleving en het liefst zo vroeg mogelijk. Ga in gesprek met burgers, bedrijven, initiatiefnemers en maatschappelijke organisaties! Zo ga je vanuit verschillende perspectieven naar het vraagstuk kijken. Het voordeel is dat de kwaliteit van het plan of besluit toeneemt als je actief gebruik maakt van de kennis en ervaring van het publiek.
2. Zorg voor een gelijkwaardig informatieniveau
Het publiek kan alleen maar in een plan of project participeren als het op de juiste momenten over alle relevante informatie beschikt. Heeft het publiek toegang tot alle benodigde informatie om een betekenisvolle bijdrage te leveren? Zijn alle belangrijke onderzoeksrapporten gedeeld? Is er kwantitatieve of kwalitatieve data beschikbaar over het vraagstuk? Deel het met alle gesprekspartners en maak – als het gevoelige informatie betreft – afspraken over het gebruik ervan.
3. Neem de input mee en leg verantwoording af
Maak alle wensen en belangen van het publiek inzichtelijk, zodat een bestuurder mede op basis van alle belangen een besluit kan nemen. Neem de input van het publiek mee in beslissingen en communiceer over wat met de input is gedaan. Geef ook aan waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld de eenvoudige stoplichtmethode met een begrijpelijke toelichting(groen: kan mee worden genomen, oranje: wordt verder onderzocht/ is afhankelijk van politieke keuzes, rood: kan niet worden meegenomen, omdat….).
4. Goed samenspel van bestuurders, ambtenaren en publiek
Als ambtenaar is het onze rol om onze bewindspersonen, gedeputeerden, burgemeesters en wethouders te voorzien van alle benodigde informatie om alle belangen te kunnen wegen en keuzes te kunnen maken. Participatie is alleen succesvol als bestuurders het nut ervan zien, betrokken zijn en open staan voor de input van publiek. Als ambtenaren moeten we deze participatieprocessen vakkundig regisseren en het publiek moet bereid zijn mee te willen doen en input te leveren. Maak een plan voor dit samenspel/ deze samenwerking.
5. Investeer in relaties
Sta open voor uiteenlopende meningen en visies, wees oprecht geïnteresseerd. Blijf in contact, help elkaar, werk samen, denk met elkaar mee en schep de juiste verwachtingen! Participatie is er niet alleen voor de groepen die het meest van zich laten horen, maar ook voor de mensen die niet zo snel van zich doen spreken. Een overheid die investeert in de relatie met de samenleving heeft daar profijt van, ook bij toekomstige besluiten.
“Het participatievak wordt steeds ingewikkelder. Nederland verandert snel, maatschappelijke opgaven zijn complexer en we denken heel verschillend over wat belangrijk is voor de toekomst van Nederland. Voor de een staat duurzaamheid voorop, voor de ander een goede infrastructuur, voor een derde betaalbaarheid. Een bestuurder weegt alle belangen en maakt keuzes. Daarmee krijgt niet iedereen zijn zin. Dat is niet erg zolang iedereen zich gehoord voelt, kan zien hoe besluiten tot stand komen en er vertrouwen is dat de overheid alle informatie die ertoe doet, inzet voor de beste beslissingen. Dit is waar de directie Participatie zich iedere dag voor inzet.”
Janneke de Jong (Plaatsvervangend directeur Directie Participatie van het ministerie van IenW)
Speciaal voor deze open overheid week zijn deze praktische tips opgesteld. Ga jij ze toepassen of heb je een vraag aan de directie Participatie van het ministerie van IenW? Schroom dan niet en mail naar info@platformparticipatie.nl.
Ook een gastblog insturen?
Dat kan! Via dit formulier stuur je gemakkelijk jouw gastblog in.