Open Data is not a thing, it’s a process
Deze gastbog is geschreven door Angelique Genemans, secretaris Programma Modernisering Openbaarmaking Overheidsinformatie (MOOI)
Op uitnodiging van MOOI (CIO-Rijk), LEOO (DIO en DenB) en Digitale Agenda (DIO) gaf Stefaan Verhulst op donderdag 2 maart een presentatie bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) over de impact van Open Data. Stefaan noemde veel wereldwijde voorbeelden van de wijze waarop openheid leidde tot initiatieven van maatschappelijke meerwaarde. In dit verslag geef ik mijn weergave van zijn spreekpunten.
2. Bestuur meer effectief
Hoe we de technologie van vandaag kunnen gebruiken voor een meer rechtmatige en effectieve overheid is lastiger te beantwoorden. We weten heel veel (nog) niet. Bijvoorbeeld: Wie weet wat in de samenleving? Als die informatie inzichtelijk is, kunnen beleidsmakers veel effectiever aan de slag.
Open Data gebruikers
GovLab onderzocht voor het Amerikaanse Witte Huis welke organisaties hun Open Data gebruiken. Zelf kon het Witte Huis 4 voorbeelden noemen. GovLab concludeerde dat 500 organisaties niet kunnen bestaan zonder de Open Data van het Witte Huis. GovLab heeft in kaart gebracht welke organisaties de Open Data gebruiken en nu weet het Witte Huis met wie ze moeten praten over datahergebruik. Volgens Stefaan focussen veel data-aanbieders zich op het leveren van data, maar niet op de gebruikerskant of de impact van Open Data. Het doel is dan openbaar maken en hergebruik gebeurt dan vanzelf… maar dat gebeurt vaak niet. Stefaan ging daarom in zijn presentatie ook in op de positieve impact van Open Data.
Positieve impact van Open Data
1. Open Data kan het werken van overheden verbeteren;
Beleidsmedewerkers kunnen Open Data gebruiken voor het maken van beleid mits het goed vindbaar is.
Voorbeeld: Open contracting Slovakia
+ Meer vertrouwen in de overheid
+ Meer bewustwording voor het tegengaan van corruptie
+ Eerlijkere processen
2. Sterkere datapositie voor burgers;
+ Door toepassingen van data kunnen burgers data gebruiken in hun eigen dagelijks leven.
+ Burgers worden beter geïnformeerd over besluitvormingsprocessen.
Voorbeeld: Kennedy vs. The city of Zanesville, Verenigde Staten
Open data gaf het bewijs dat in een deel van de stad waar een dominante groep met een Afrikaanse achtergrond wonen, geen watervoorzieningen waren. In tegenstelling tot een ander deel van de stad waar de dominante groep met een blanke huidskleur wel watervoorzieningen had. Het bedrijf dat daarvoor verantwoordelijk is, is veroordeeld voor discriminatie.
3. Open Data draagt bij aan het evidence based oplossen van maatschappelijke problemen.
Voorbeeld: Empowering citizens Mexico
+ Datagedreven besluiten en beleid over onderwijs
+ Er stonden docenten op de loonlijst die inmiddels 120 jaar oud zouden zijn, die zijn inmiddels gecorrigeerd
4. Open Data creëert mogelijkheden.
Voorbeeld: Business impactatlas New York
+ Open Data laat zien wat het demografische profiel is van de omgeving. Dat kan handig zijn als iemand een bedrijf wil starten
Successen en uitdagingen
Verder vertelde Stefaan waarom sommige Open Data initiatieven werken en sommige niet. Er zijn vier voorwaardelijke condities die ten grondslag liggen aan succesvolle initiatieven:
1. Partnerschappen: alle succesvolle initiatieven werken samen. Denk aan dataleverancier en datagebruiker.
2. Er moet naast een fysieke data-infrastructuur ook sprake zijn van een openbare data-infrastructuur.
3. Beleid en performance metingen: zonder beleid is het moeilijk om data te eisen.
4. Probleemdefinitie: vaak wordt een oplossing gecreëerd zonder dat er een probleem is.
Meestal, bij een goede probleemdefinitie, zijn er weinig datasets nodig. Het is ook nodig om te weten wat de impact is van de beoogde oplossing. Een probleemdefinitie is nodig want dan is er een indicatie om de impact van Open Data te meten. Naast de succesvolle Open Data initiatieven, kregen ook 4 uitdagingen aandacht:
1. Gebrek aan gereedheid; ontsluiten we onbruikbare data of iets waardevols?
2. Gebrek aan responsiviteit; ontsluiten we data waarnaar gevraagd wordt?
3. Risico’s, zoals; reputatie, privacy en veiligheidsrisico’s.
4. Toewijzing van middelen; het openbaar maken en het onderhouden van data kost geld.
Tot slot roept Stefaan op om anders te besturen. Hij ziet graag dat de overheid meer gaat werken als een platform. Daarbij zou de focus bij Open Data moeten liggen op de gebruikers. Wees open in de overheidsprocessen en werk en voer samen met organisaties uit!
De presentatie van Stefaan staat hier online.
Stefaan Verhulst (op de foto rechts) kreeg als dank voor zijn presentatie een open data trui van Paul Suijkerbuijk (op de foto links).