“Met digitoegankelijkheid bevorder je transparantie.”

Maak kennis met het actiepunt Open Parlement

Van 2018 tot en met 2020 wordt het derde Actieplan Open Overheid uitgevoerd. In het nieuwe Actieplan, dat het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) coördineert, tref je een verscheidenheid aan onderwerpen en actiehouders. Wij spraken alle actiehouders om een beeld te krijgen van de actiehouders en hun actiepunten: wie zijn ze en wat willen ze bereiken?

Het vierde interview uit onze interviewreeks gaat over het actiepunt Open Parlement. Hierover spraken we met actiehouder Jos de Groot, adviseur bij de Tweede Kamer.

Hoe raakte jij bij het Actieplan Open Overheid betrokken?
Nadat de Tweede Kamer besloot haar parlementaire informatie meer digitoegankelijk te willen ontsluiten en mee te doen aan het Actieplan Open Overheid, ben ik actiehouder geworden.

Hoe kijk jij tegen Open Overheid aan?
De Tweede Kamer heeft als Hoog College van Staat een andere positie dan het Rijk. Maar juist ook voor de Tweede Kamer geldt dat transparantie over de werkwijze, de processen en de informatie belangrijk is. Als het mogelijk is, dan leveren wij extra inspanningen om dat verder te verbeteren. En daarom blijven we onszelf de volgende vraag stellen: hoe kan de Tweede Kamer nog toegankelijker en inzichtelijker worden?

Ons actiepunt maakt werk van de digitoegankelijkheid van parlementaire documenten op de website van de Tweede Kamer. Met digitoegankelijkheid bevorder je de transparantie.

“Hoe kan de Tweede Kamer nog toegankelijker en inzichtelijker worden?”

Kun je iets meer vertellen over jullie actiepunt?
We publiceren al veel parlementaire documenten op onze website. Echter, dit gebeurt vaak in pdf-formaat. Deze documenten zijn daarom nog niet toegankelijk genoeg. Zo ontbreekt er onder andere voldoende structuur. Door het digitoegankelijk maken van deze documenten, worden ze toegankelijker voor meer groepen in de samenleving en zetten we een stap om aan de Europese webrichtlijnen te voldoen.

Hoe pakken jullie het digitoegankelijk maken aan?
De parlementaire documenten op de website doorlopen allemaal een publicatieketen. Brieven worden geregistreerd, omgezet naar onze vaste huisstijl en in pdf-formaat op de website geplaatst. De vraag die we onszelf hebben gesteld is of de manier waarop dit nu gebeurt wel toegankelijk genoeg is. We hebben onze werkwijze vergeleken met de normen, standaarden en richtlijnen van de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) en kwamen tot de conclusie dat dit niet het geval is.

Om wel voldoende digitoegankelijk te worden, hebben de te publiceren parlementaire documenten meer structuur nodig. Op die manier kunnen ze makkelijker doorzocht worden en kun je bijvoorbeeld afbeeldingen herleiden. Dit kan onder andere door heldere metadata toe te voegen.

“Om wel voldoende digitoegankelijk te worden, hebben de te publiceren parlementaire documenten meer structuur nodig.”

Dit klinkt allemaal heel digitaal, gaat het alleen om het veranderen van de structuur van documenten?
Nee, we houden ons ook bezig met de vraag hoe ver je terug moet gaan in de publicatieketen van de Tweede kamer. Wil je al bij de registratie van het document extra structuur creëren? Hoe ver wil je teruggaan en wat is haalbaar om meer structuur aan te brengen?

In de eerste update van het Actieplan Open Overheid lazen we dat jullie drie opties willen onderzoeken. Kun je hier meer over vertellen?
We hebben drie scenario’s gedefinieerd om richting te geven aan ons onderzoek:

1. Het xml-bestand, dat bij het creëren van het huidige pdf-bestand ontstaat, gebruiken om het document tevens als html te publiceren. De pdf blijft nodig, want daarin staat informatie die noodzakelijk is. Zoals de paginanummers. In dit scenario onderzoeken we of we naast pdf ook html kunnen publiceren. Deze html brengt structuur aan in de documenten, iets wat bij pdf niet mogelijk is.
2. We kijken naar mogelijkheden en kansen om het pdf-bestand dat wij publiceren toegankelijker maken. Bijvoorbeeld door het toevoegen van metadata.
3. Xml al bij de bron gebruiken, aan het begin van het proces. Op die manier kan het door de hele keten gebruikt worden.

Wat zijn de uitdagingen?
Er zijn zowel technische als organisatorische uitdagingen. Deze verandering raakt meerdere diensten binnen de ambtelijke organisatie van de Tweede Kamer, dus je hebt inzet nodig van verschillende afdelingen. Het is dus belangrijk om de meerwaarde van dit project duidelijk te maken aan de organisatie.

“Het is belangrijk om de meerwaarde van dit project duidelijk te maken aan de organisatie.”

Hoe reageren collega’s tot nu toe op jullie actiepunt?
Positief! Zoals gezegd vinden wij het bij de Tweede Kamer erg belangrijk dat het democratisch proces toegankelijk en inzichtelijk is. Doordat het digitoegankelijk maken van de parlementaire stukken nu in het Actieplan Open Overheid is opgenomen, krijgt dit actiepunt nog meer gewicht. Hier willen mensen graag aan meewerken. Het is goed dat de nut en noodzaak van het digitoegankelijk zijn ook binnen onze eigen organisatie gezien en gevoeld wordt.

In hoeverre hebben jullie een voorbeeldfunctie voor andere organisaties?
Een volksvertegenwoordiging moet ervoor zorgen dat zij toegankelijk is voor de samenleving. De Tweede Kamer heeft het voordeel dat we een duidelijke publicatieketen hebben, met vaste momenten waarop de conversie van documenten plaats vindt. Maar net als andere overheidsorganisaties, lopen wij ook tegen uitdagingen aan met het toegankelijk publiceren van documenten. Het is een onderwerp dat overal speelt, alle overheidslagen staan voor dezelfde uitdaging. We moeten blijven proberen om van elkaar te leren.

Wat hoop je zelf te leren?
Ik wil participeren in het programma en kijken welke actiepunten er zijn die mogelijk door de Tweede Kamer opgepakt moeten worden. Ook wil ik ervaren hoe mensen willen bijdragen aan een Open Overheid, want daar leer ik veel van. Het is goed dat het belang van Open Overheid door het Actieplan wordt uitgedragen.

—

Foto: Bart Versteeg

Met veel dank aan Rosanne Braak voor het afnemen van dit interview.