Het verhaal van Jan Bellaar
Simulatiespel aanvliegroutes voor Open Overheid

Mijn naam is Jan Bellaar en ik werk bij de gemeente Ulftingenwest als beleidsambtenaar Ruimtelijke Ordening. Tijdens het Doe Open! Festival speelden wij een simulatiespel over de vier Aanvliegroutes van Open Overheid. De instructie voor dit spel wil ik graag ter beschikking stellen aan iedereen die het gedachtegoed van Open Contact, Open Aanpak, Open Data en Open Verantwoording wil verder brengen. De instructie voor het simulatiespel aanvliegroutes voor open op 1 A4 gaat over de casus van het Asielzoekerscentrum die we laatst in onze gemeente hadden. De inleiding voor het spel was een heel ander verhaal, namelijk mijn eigen verhaal over Aanvliegroutes voor Open Overheid in de gemeente Ulftingenwest:

“Mijn zus vroeg laatst: “Open Overheid, wa’s dat?”. Dit was mijn antwoord:

“Weet je nog dat mijn collega’s en ik laatst te zien waren in het acht uur journaal met dat item over ondergrondse afvalcontainers? Dat was vanwege de Open Overheid prijs die we wonnen! We kregen de meeste punten op de vier onderdelen Open Contact, Open Aanpak, Open Data en Open Verantwoording.

Het begon allemaal zo. Ik moest een plan maken voor onze nieuwe wethouder Caroline Noord, een plan voor het plaatsen van ondergrondse afvalcontainers onze mooie gemeente Ulftingenwest. Ik had net de website www.open-overheid.nl bekeken en ik dacht: vanuit welke route zal ik dit eens aanvliegen?

Open Contact met de samenleving is soms ook gewoon vertellen wat je doet op je werk. Je weet nog niet wat de reacties zijn. Maar je vertelt het gewoon, heel laagdrempelig op Twitter:

@JanBellaar: Vandaag hard aan het werk voor onze nieuwe wethouder Caroline Noord: plan voor het plaatsen van ondergrondse afvalcontainers #zinin

Ik kreeg meteen een reactie terug van een inwoner uit een heel andere gemeente:

@BuufjeBello: Als ik zo’n lelijke container vlak voor mijn deur zou krijgen dan mag wethouder Noord dat mooi even zélf bij me komen uitleggen 😉

Open Contact stelt de gemeenschap, de community centraal. De ideeën hieruit zijn vaak onverwacht. In dit geval zelfs van buiten de community van de eigen gemeente. Maar wel heel bruikbaar! Dit vond ik wel een goed idee, want dit is precies wat onze nieuwe wethouder graag wil, ze wil Open Contact met inwoners, minder formeel contact via brieven en mededelingen; ze wil meer een menselijk gezicht tonen. Ik adviseerde wethouder Noord om in deze fase een paar wijkgesprekken te voeren over de afvalcontainers, om begrip te kweken als iemand straks een container voor de deur krijgt, om meedenkers te vragen zodat het een gezamenlijk plan wordt.

Open Aanpak is het aansturen op samenwerking. Open Contact is daarvoor een belangrijke mogelijkmaker.

Onze wethouder deed het zo goed dat tijdens de wijkgesprekken een drietal inwoners zich spontaan aanmeldt dat veel over dit onderwerp weet en dat geheel belangeloos met mij samen een plaatsingsplan wil maken. Daarbij ontstond onverwacht het idee van een afvalcontainer die tevens dienst doet als snelheidsverminderend object op één van de straten van Ulftingenwest waar te hard gereden wordt.

Open Aanpak met de inwoners is hot, de participatiemaatschappij noemen sommigen het, anderen zeggen weer ‘co-creatie’ of ‘doedemocratie’. Mij maakt het allemaal niet uit, als de inwoners én wethouder blij zijn, dan ben ik dat ook!

Het mooie van de ondergrondse afvalcontainers was dat we gedurende het besluitvormingsproces kozen voor Open Verantwoording, dus telkens een eigen afweging maakten en daarover communiceerden en ook anderen daarbij betrokken. Vrij vroeg in het proces organiseerden we een informele vergadering over dit onderwerp; iedereen, van raadslid tot inwoner kon zijn of haar zegje doen en op basis daarvan formuleerden we de gezamenlijke eisen aan de ondergrondse afvalcontainers.

Open Verantwoording is van belang tijdens alle processtappen. Toen we alle documenten telkens online plaatsten kregen we niet voortdurend verzoeken om documenten te sturen, ook geen Wob-verzoeken dus; we konden gewoon simpel verwijzen naar internet: daar stond telkens de meest recente info.

De data van alle containers wordt trouwens ‘live’ vrijgegeven als Open Data. Eén van onze inwoners heeft een appje gemaakt wat op basis van de vulgegevens van onze technisch zeer geavanceerde containers laat zien welke containers er nog vrije ruimte hebben bij jou in de buurt en welke containers met voorrang door ons als gemeente geleegd moeten worden. Deze app was eerst gratis maar kost wel geld voor de downloaders. Is ‘ie straks in Europa toe te passen? Dan levert dat weer extra geld op. Dat is dan weer een mooi voorbeeld van een Open Aanpak met een verrassend mooie app als resultaat.

Gaaf hé? Dat was dus vier keer open: Open Contact, Open Aanpak, Open Data en Open Verantwoording. Dat leverde gelukkige inwoners, gelukkige bedrijven en een gelukkige overheid op! Dank jullie wel voor jullie aandacht. Jullie begrijpen nu waarom mijn collega’s en ik die prijs wonnen!

Wist je trouwens dat je dit jaar ook in het écht kunt meedoen aan de Open Government Awards als je een voorbeeld hebt van Open Overheid in de dienstverlening? Meer informatie daarover vind je  hier!”

Groetjes!

Jan Bellaar
Beleidsambtenaar Ruimtelijke Ordening Ulftingenwest, te bereiken via de Afdeling Geluk