”Beter, beter, beter!”
Actiehouders Open Overheid gemotiveerd om het nóg beter te doen

Hoe gaat het een jaar na de start van het Actieplan Open Overheid met de acties? Op 11 april kwamen de actiehouders van het Actieplan Open Overheid 2016-2017 voor de eerste keer dit jaar bij elkaar. Enerzijds voor het laatste nieuws van het beleidsteam Open Overheid en het Open Government Partnership (OGP) en anderzijds om zelf te vertellen hoe het ervoor staat. De middag werd afgesloten met twee presentaties over Open Overheid en een brainstorm over het Open Overheid jaarevent. Kortom: een middag vol openheid!

Vooruitblikken én een feestelijke terugblik
Roxana Chandali, coördinator van het beleidsteam Open Overheid, trapt de middag af met een vooruitblik: de mid-term zelfevaluatie komt er aan. OGP heeft hier speciale templates voor en alle actiehouders dienen deze templates in juni in te vullen.

Het toekomstige Actieplan, dat volgt op het huidige Actieplan, is een ander belangrijk punt van aandacht. Het doel is om nog meer ‘eigenaars’ van Open Overheid aan te trekken. Ook bij provincies en gemeenten. Het nieuwe Actieplan zet een stap richting een meer responsieve overheid, met als belangrijkste vraag: “Wat kan Open Overheid echt voor burgers betekenen?” Roxana nodigt de actiehouders uit om mee te denken over mogelijke nieuwe partners voor het Actieplan en geeft aan dat de actiehouders nauw worden betrokken bij het proces. Het nieuwe plan gaat medio 2018 van start.

Roxana blikt ook nog even terug op de Open Government Partnership Awards, die in december 2016 tijdens de OGP Summit in Parijs werden uitgereikt. De Open State Foundation viel daar in de prijzen met Openspending.nl. Tom Kunzler, actiehouder namens de Open State Foundation, ontvangt van Roxana een toepasselijke Open Data trui om hem nog eens extra in het zonnetje te zetten

Van transparantie naar participatie
Er was meer aandacht voor OGP tijdens de actiehouderbijeenkomst. Paul Maassen (OGP Director for Civil Society Engagement) vertelt uitgebreid over de uitdagingen van zijn organisatie. Het politieke klimaat in sommige landen werkt niet bepaald in het voordeel van Open Overheid en “het spel wordt moeilijker.” Toch blijft Paul Maassen positief en vol enthousiasme over de ontwikkelingen die wél bijdragen aan opener overheden wereldwijd. Hij noemt landen als Canada en Duitsland, die zich opwerpen als beschermers van Open Overheid. Wat hem betreft gaat OGP op volle kracht door en ligt de focus niet op “meer, meer, meer” maar op “beter, beter, beter.”

Paul waarschuwt dat het gesprek over Open Overheid vaak een gesprek van de elite blijft. En dat leidt niet tot de cultuurverandering die nodig is voor een opener overheid. Een uitdaging blijft dan ook om burgers meer te betrekken. Daarnaast zijn veel hervormingen redelijk technisch van aard en gericht op transparantie. De aandacht van actieplannen, door OGP ook wel commitments genoemd, zou daarom veel meer op participatie en responsiviteit gericht moeten zijn. De overheid krijgt alleen het vertrouwen van de burger als er sprake is van interactie.

Actiehouder carrousel
Dat de actiehouders zich aansluiten bij de “beter, beter, beter” visie van OGP blijkt wel als zij zelf aan de slag gaan. Het doel van de actiehouderbijeenkomst was om de actiehouders van het Actieplan te ondersteunen en de synergie tussen de actiepunten te vergroten. Dit gebeurde in de zogenaamde actiehouder carrousel: iedere actiehouder vertelt daarin kort het laatste nieuws over zijn actiepunt en introduceert zijn belangrijkste vraag. Deze vragen zorgen voor levendige, opbouwende gesprekken en handige tips van collega-actiehouders op de flip-overvellen.

Binnenkort lees je op open-overheid.nl uitgebreider hoe het ervoor staat met de actiepunten. Alle actiehouders schrijven naar aanleiding van de actiehouderbijeenkomst een blog over hun actiepunt.

Onderzoeken naar Open Overheid
Bij het ondersteunen van de actiehouders past ook het verbreden van kennis over Open Overheid. Twee presentaties over Open Overheid zorgden voor leuke discussies tussen de onderzoekers en de aanwezigen. Namens EMMA vertelde Ton Baetens over de uitkomsten van hun onderzoek naar de houding van ambtenaren ten aanzien van openbaarheid. Guido Brummelkamp, van onderzoeksbureau Panteia, ging daarna in op zijn literatuuronderzoek naar de effecten van Open Overheid en gaf tal van voorbeelden van interessante literatuur over dit onderwerp.

De onderzoeken bevinden zich in de afrondende fase en worden binnenkort op open-overheid.nl gepubliceerd.

What’s next?
Net als in december 2016 organiseert het Leer- en Expertisepunt Open Overheid ook dit jaar een Open Overheid jaarevent. De actiehouders zijn vanzelfsprekend de aangewezen personen om hierover mee te denken. De bijeenkomst werd daarom afgesloten met een brainstorm over het jaarevent van 2017. Een kleine greep uit de ideeën: de actiehouders willen de grenzen van openheid opzoeken, een workshop over de grootste misverstanden van de Wob (Wet openbaarheid van bestuur), veel interactie, een openluchtfestival, focus op maatschappelijke vraagstukken en nog veel meer!

Nieuwsgierig? We houden je via open-overheid.nl en onze nieuwsbrief op de hoogte van het Open Overheid jaarevent. Heb jij tips voor het jaarevent? We ontvangen ze graag!

De actiehouderbijeenkomst werd georganiseerd door het Leer- en Expertisepunt Open Overheid, in opdracht van de directie Democratie en Burgerschap van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Bekijk hier alle foto’s van de actiehouderbijeenkomst (met dank aan Sebastiaan ter Burg).