Actieplan Open Overheid update 12

Elke acht weken publiceren we een blog waarin je de laatste stand van zaken over alle actiepunten vindt. De actiehouders die verantwoordelijk zijn voor de actiepunten leveren deze informatie aan. Vandaag is het tijd voor Actieplan Open Overheid update 12.

Actiepunt 1: Nationale open data agenda

Actiehouder: ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. In samenwerking met: alle ministeries.

Het CBS en Kadaster hebben de eerste fase van de pilot gericht op het beter bruikbaar maken van Open Data afgerond. Op basis van de vraag en behoefte, gaan zij in de tweede fase services als het aanbieden van referentie- en linked data ontwikkelen. De pilot wordt in juni 2018 afgerond. Met de provincies wordt gewerkt aan het opstellen van een Open Data high-value lijst.

Actiepunt 2: Stuiveling Open Data Award

Actiehouder: ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. In samenwerking met: het Leer- en Expertisepunt Open Overheid.

De Consumentenbond ontving 16 november de Stuiveling Open Data Award (SODA) en de bijbehorende €20.000 voor doorontwikkeling van de toepassing ‘Wat kost mijn zorg?’. Met deze tool kunnen mensen zien wat de kosten zijn van medische behandelingen bij verschillende ziekenhuizen en verzekeraars. Daarnaast kunnen gebruikers via de ‘verzameltool’ bijdragen aan transparantie van ziekenhuistarieven. De toepassing draagt hiermee bij aan meer transparantie in de zorg en meer bewustzijn over prijzen bij consumenten. De jury verkoos de winnaar uit 31 inzendingen. Van deze 31 inzendingen presenteerden 5 finalisten hun toepassingen 16 november tijdens het Jaarcongres ECP, waar vervolgens de winnaar werd gekozen op het hoofdpodium. Dit jaar verwelkomde de SODA jury drie nieuwe leden: Marleen Stikker (Waag Society), Michiel Leenaars (Internet Society Nederland) en Paul Geurts van Kessel (winnaar SODA2016). Zij versterkten Arno Visser (Algemene Rekenkamer, voorzitter), Marianne Linde (gemeente Tilburg) en Chris Sigaloff, die al lid waren van de jury.

Actiepunt 3: ROUTE-TO-PA: Hergebruik van open data

Actiehouder: Universiteit Utrecht, departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap. In samenwerking met: de gemeente Den Haag, het ministerie van BZK, Open Knowledge Foundation (Verenigd Koninkrijk) en diverse Europese universiteiten.

De Data Expeditie in Utrecht rondom het maatschappelijke thema Gezonde balans in de binnenstad is op dit moment in volle gang. Nadat medewerkers van de gemeente, bewoners en studenten in een gezamenlijke bijeenkomst vragen hebben geïdentificeerd rondom het thema, gingen de deelnemers aan de slag met Open Data. Studenten maken visualisaties op basis van gemeentelijke en CBS-data van de ROUTE-TO-PA-tools. Medewerkers van de gemeente en buurtbewoners kunnen via de tools op deze visualisaties reageren en nieuwe vragen aandragen waar studenten vervolgens weer mee aan de slag gaan. Dit moet uiteindelijk leiden tot een rapport met inzichten voor een gezonde balans in de binnenstad. Op 7 december presenteren de studenten de uitkomsten en worden deze besproken met de gemeente en bewoners.

Actiepunt 4: Actieve openbaarheid van informatie

Actiehouder: ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. In samenwerking met: alle ministeries en uitvoeringsorganisaties.

De onderzoekers van Berenschot, Tanja Verheij en Laurens Vellekoop, hebben in het kader van de evaluatie met alle departementen een gesprek gevoerd over het openbaar maken van onderzoeksrapporten. Op 13 november hebben zij in een workshop de eerste bevindingen gepresenteerd aan 15 departementale projectleiders en contactpersonen. De deelnemers gingen daarna meteen aan de slag met de eerste aanbevelingen en met elkaar in gesprek over de vragen: welk proces en welke aanvullende kaders zijn nodig voor het vervolg? Hoe kan actieve openbaarmaking nog beter ondersteund en gemonitord worden? Hoe worden medewerkers zich beter bewust van de afspraken over en de mogelijkheden voor actieve openbaarmaking? Wat zijn kansen voor nog meer actieve openbaarmaking?

Uit de evaluatie komt een Rijksbreed beeld naar voren van de stand van zaken, de manier waarop de departementen het werkproces hebben georganiseerd, wat daarbij goed en minder goed werkt en wat de resultaten van de werkafspraken zijn.

Met de aanbevelingen van Berenschot kunnen de ministeries straks de volgende stap zetten in het openbaar maken van onderzoeksrapporten: van elkaar leren staat bij de evaluatie centraal.

Actiepunt 5: Open over geld: Openspending detaildata

Actiehouder: Open State Foundation (OSF). In samenwerking met: Provincies, Waterschappen, Gemeenten, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), Interprovinciaal Overleg (IPO), Unie van Waterschappen (UVW) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).

Samen met de gemeente Utrecht werkt Open State Foundation hard aan drie pilots om de bruikbaarheid van Detaildata te vergroten. Dit gaat om het toevoegen van de programma-indeling, locaties en context. De programma-indeling was al beschikbaar gesteld voor de nieuwe kwartaalrapportages van de gemeente Utrecht, dit is de indeling die ook gebruikt wordt in de begrotingen en jaarverslagen. Daarnaast hebben we een succesvolle proef afgerond met het tonen van raadsinformatie op de kaart. Utrecht gaat nu intern bekijken of het mogelijk is om dit uit te breiden voor alle 3.500 kostenplaatsen. Daarnaast werkt Utrecht ook aan het verbeteren van de omschrijvingen van de kostenplaatsen, iets dat zij verwachten af te ronden in het eerste kwartaal van 2018. Dit maakt de inkomsten en uitgavenposten duidelijker voor gebruikers. Om de schaalbaarheid van Open Spending Detaildata mogelijk te maken bekijken we nu de mogelijkheid om de rapportages door middel van XBRL (een XML-variant) te exporteren. De komende periode voeren wij hierover gesprekken met diverse partijen om te mogelijkheid hiervan te verkennen.

Actiepunt 6: Open over besluitvorming bij gemeenten: open raadsinformatie

Actiehouder: Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). In samenwerking met: de Open State Foundation, diverse gemeenten en het ministerie van BZK.

De opschaling van Open Raadsinformatie gaat in volle vaart. Er hebben zich nu al 90 gemeenten gemeld. Er zijn dus nog 10 plekken beschikbaar voor de kosteloze opschaling. Wilt u de raadsinformatie van uw gemeente dus nog voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 beschikbaar stellen als open data? Meld je dan aan voor 8 december.

Daarnaast vond op 3 november het pitch-event van de App Challenge Open Raadsinformatie plaats. Er zijn 17 app-ideeën ingediend voor de Challenge. In de raadszaal van de gemeente Utrecht werden deze ideeën tegenover een vakjury bestaande uit raadslid Ingeborg Hoogveld, griffier Robert van Dijk, developer Breyten Ernsting en NOS journalist Ben Meindertsma gepitched. De jury koos de app WaarOverheid de Challenge gewonnen als absolute winnaar. Deze app plaatst door middel van slimme algoritmes raadsinformatie automatisch op de kaart en kan inwoners notificaties sturen als de raad spreekt over hun wijk of buurt.

Tot slot is het Informatiemodel voorgelegd aan de KING Expertgroep Informatiemodellen en vond op vrijdag 24 november een leveranciersbijeenkomst plaats om te komen tot een standaard voor het uitwisselen van de berichten. Begin 2018 verwachten we de gehele standaard voor Open Raadsinformatie af te ronden.

Actiepunt 7: De ambtenaar als vakman in de energieke samenleving

Actiehouder: ministerie van Infrastructuur en Milieu. In samenwerking met: de energieke samenleving en het ministerie van BZK.

De eerste acht tranches van het werkatelier ‘Kunst van het Verbinden’ zijn afgerond. Na een korte zomerstop ging in september tranche acht van start. Inmiddels is tranche 9 gestart. In 2018 volgt nog de laatste tranche en een veegtranche. Eind april 2018 wordt het Werkatelier beëindigd.

Tijdens de zomerstop hebben we het programma – naar aanleiding van de reacties en de feedback van de deelnemers – aangepast. Op dag twee zijn twee cases ingevoegd uit het eigen werkveld, die aangeven wat werken in het vierde kwadrant van de NSOB (participatieve overheid) kan opleveren.

Het gesprek over de verschillende overheidsrollen en over wat specifiek de netwerkende en participatieve overheidsrol in je werk betekent, komt binnen de organisatie steeds meer op gang. Om te zorgen dat het gesprek niet hierbij blijft, is de aanpak ‘Versterking Vakmanschap’ begin 2017 gestart. Binnen deze meerjarige aanpak worden diverse activiteiten georganiseerd die zijn gericht op het toepassen van de verschillende rollen, inclusief de netwerkende ambtenaar, in het dagelijks werk. Voorbeelden hiervan zijn: organiseren van reflectie op het werk en het opstellen van een Body of Knowledge. Ook wordt ingezet op ‘leren door doen’ in een aantal beleidsdossiers.

Hiermee wordt een leerproces ingericht dat moet leiden tot tastbare lessen. De verwachting is dat door ‘leren door te doen’ de participatieve en netwerkende ambtenaar steeds meer werkelijkheid wordt en hiermee een natuurlijk en integraal onderdeel van ons werken. Er is steeds meer belangstelling voor de aanpak van IenW. Ervaringen met andere ministeries worden uitgewisseld door lezingen en het geven van pilots alsmede via de werkgroepen Ambtelijk Vakmanschap en Interactief Beleid.

Actiepunt 8: Informele aanpak Wob-verzoeken

Actiehouder: ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. In samenwerking met: diverse gemeenten en het Leer- en Expertisepunt Open Overheid.

Vanuit het project Prettig Contact Met de Overheid (PCMO) is tijdens het landelijke PCMO-congres op 28 september een masterclass Informele Aanpak WOB-verzoeken verzorgd. Ook gaven we op 23 en 24 oktober, tijdens de internationale OGP-bijeenkomst bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, een workshop.

Actiepunt 9. Ondersteuning van overheden: het Leer- en Expertisepunt Open Overheid (LEOO)

Actiehouder: ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties. In samenwerking met: ICTU, maatschappelijk betrokken partijen, diverse gemeenten, provincies en ministeries.

Een aantal highlights van het Leer- en Expertisepunt (LEOO) sinds 2 oktober 2017:

1. Op 17 november vond ons ‘Nu Open’ jaarevent plaats tijdens de Dag van de Lokale Democratie, een dag vol workshops en sessies op het gebied van Open Overheid en Open Data. Ben je benieuwd hoe het was? Bekijk de aftermovie en de verslaglegging van deze dag.
2. Ter gelegenheid van ons jaarevent lanceerden we de Open Overheid webshop, om aan te sluiten bij het winkelthema van de dag, en maakten we een publicatie vol inspirerende voorbeelden en praktijkverhalen van mensen die met Open Overheid aan de slag zijn.
3. De consultatie voor het derde Actieplan Open Overheid is in volle gang. Als LEOO speelden we een belangrijke rol bij de organisatie van en communicatie rond diverse bijeenkomsten. Onder meer bij VNG KING, een bijeenkomst voor gemeenten in Utrecht en een bijeenkomst voor provincies in samenwerking met provincie Zuid-Holland.
4. Op 13 november organiseerden we de drukbezochte lunchbijeenkomst ‘Jouw overheid, jouw geld’ over financiële transparantie, en we publiceerden er een verslag over.
5. Op 21 november kwam het stakeholderforum van het actieplan Open Overheid voor het eerst bij elkaar.
6. Op onze website open-overheid.nl plaatsten we diverse content, waaronder verslagen van de consultatiebijeenkomsten en een infographic over het proces rond het actieplan.