Actieplan Open Overheid update 2

Elke zes weken publiceren we een blog waarin je de laatste stand van zaken voor alle actiepunten vindt. De actiehouders die verantwoordelijk zijn voor de actiepunten leveren deze informatie aan.

Actiepunt 1: Nationale open data agenda

Actiehouder: ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. In samenwerking met: alle ministeries.

De rijksbrede inventarisatie is in volle gang. Per departement zal worden aangegeven welke datasets beschikbaar zijn en wanneer deze kunnen worden ontsloten. In de gevallen waarin nader onderzoek nodig is om over beschikbaarstelling te besluiten, wordt dit eveneens gemeld. In juni zal hiervan een overzicht op data.overheid.nl verschijnen en zullen de resultaten aan de Tweede Kamer worden gemeld. Er zijn inmiddels twee bijeenkomsten georganiseerd met hergebruikers van open data. Eén daarvan was gericht op gebruikers van geo-data en één was gericht op de gebruikers van het data.overheid.nl.

De leidraad voor het ontsluiten van open data nadert de afronding. Met VNG wordt een bestuurlijk overleg voorbereid met het oog op de bevordering van ontsluiting van lokale open data. De Algemene Rekenkamer heeft op 24 maart het derde Trendrapport open data gepubliceerd. De departementen zijn nauw betrokken geweest bij de totstandkoming hiervan. De Rekenkamer meldt vooruitgang en doet aanbevelingen om de ontwikkeling in het beleid verder te versterken.

Actiepunt 2: Stuiveling Open Data Award

Actiehouder: ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. In samenwerking met: het Leer- en Expertisepunt Open Overheid.

Dit jaar wordt voor de eerste keer de Stuiveling Open Data Award uitgereikt. De jury voor deze award wordt nu samengesteld. Het Leer- en Expertisepunt Open Overheid bereidt in opdracht van het Ministerie van BZK een website voor de Stuiveling Open Data Award voor. Hiervoor maken we gebruik van de platformwebsite van de Rijksoverheid. Dit heeft als belangrijkste voordelen dat er door de stijl een duidelijke afzender is, de bouw van de website weinig tijd vraagt en er flink wat kosten worden bespaard. Het belangrijkste nadeel is de beperking van de creatieve mogelijkheden, maar door de ontwikkeling van mooie beelden en een beeldmerk kunnen we toch een creatief eigen stempel op de website drukken.

De komende tijd gaan we aan de slag met de organisatie van een kick-off bijeenkomst met de beoogde juryleden, zodat zij richting kunnen geven aan alle ontwikkelingen.

Actiepunt 3: ROUTE-TO-PA: Hergebruik van open data in de provincie Groningen

Actiehouder: Universiteit Utrecht, departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap. In samenwerking met: provincie Groningen, de gemeente Den Haag, het ministerie van BZK, Open Knowledge Foundation (Verenigd Koninkrijk) en diverse Europese universiteiten.

Op 18 februari is er een projectmeeting georganiseerd in Groningen. Gedurende deze bijeenkomst is de voortgang van de ontwikkeling van het Social Platform for Open Data (SPOD) gedemonstreerd, tevens is er een demonstratie gegeven van de Transparency-Enhancing Toolset TET. Er werd besloten om de tools in te zetten voor vraagstukken omtrent huisvesting, werk en gezondheidszorg in de krimpregio’s in Groningen. De komende tijd zal worden gewerkt aan het verzamelen van datasets die in relatie tot een van deze vraagstukken kunnen worden geanalyseerd. Half maart is de voortgang van Route to PA besproken met de Europese Commissie.

Actiepunt 4: Actieve openbaarheid van informatie

Actiehouder: ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. In samenwerking met: alle ministeries en uitvoeringsorganisaties.

Veel informatie die bij wet openbaar mag zijn, is nog gesloten. In het vorige actieplan is daarom gestart met een aantal pilots om specifieke informatie openbaar te stellen. Deze pilots worden in het huidige actieplan voortgezet. Inmiddels hebben het ministerie van Financiën, het ministerie van Buitenlandse zaken en het ministerie van VWS, net als de ministeries van BZK en OCW, een pilot gestart, waarin de mogelijkheden verkend worden om onderzoeksrapporten (Arvodi) online te zetten. Los daarvan worden de mogelijkheden verkend om ook uitvoeringstoetsen beschikbaar te stellen. Zo werken we aan het beschikbaar stellen van informatie. Tegelijkertijd worden inzichten opgedaan over de mogelijkheden, de kosten en de grenzen van openbaarheid, en op termijn een systeem van ‘open by design’.

Actiepunt 5: Open over geld: open spending detaildata

Actiehouder: Open State Foundation (OSF). In samenwerking met: Provincies, Waterschappen, Gemeenten, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), Interprovinciaal Overleg (IPO), Unie van Waterschappen (UVW) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG).

In de afgelopen weken is gewerkt om de financiële detaildata van de gemeenten Utrecht, Heerlen, Dordrecht, Oirschot en Lelystad te publiceren. Op 11 maart was het zover, deze detaildata is nu te vinden op www.openspending.nl. Compleet met een vernieuwde zoekfunctie die het doorzoeken van de detaildata eenvoudiger maakt.

Een greep uit de data levert het volgende op: gratis OV voor 65 plus kost de Dordrecht een half miljoen euro. Utrecht verdiende in 2014 met de verkoop van paspoorten zo’n 2,5 miljoen. Lelystad verdiende 5 miljoen met de verkoop van grond. In Oirschot krijgt de gemeente bijna 14 duizend euro aan terrasvergoedingen en iets minder aan marktgelden. Heerlen spendeert 500 duizend euro aan Veiligheidshuis Heerlen en stak €28.592,64 in een pilot project voor de aanpak van hennepteelt.

Tot slot werken we aan het werven van andere overheden voor Openspending Detaildata en maken we een filmpje met uitleg over Openspending Detaildata.

Actiepunt 6: Open over besluitvorming bij gemeenten: open raadsinformatie

Actiehouder: Vereniging van Nederlandse Gemeenten. In samenwerking met: de Open State Foundation, diverse gemeenten en het ministerie van BZK.

Hoe sluit je als overheid met je informatie beter aan bij de burger? Die vraag staat centraal bij het project   informatie op maat. De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ondersteunt in dit kader de VNG bij een pilot over open gemeenteraadsinformatie. Hierbij wordt, uit verschillende systemen,  gemeenteraadsinformatie gegenereerd als herbruikbare open data. De eerste fase van deze pilot is succesvol afgerond met de oplevering van het eindrapport van Open State Foundation (OSF). Gemeenten hebben nu een voorlopige open standaard in handen – Popolo – waaronder raadsinformatie als open, herbruikbare data beschikbaar kan worden gesteld voor de burger. VNG heeft ‘open raadsinformatie’ opgenomen in de Digitale Agenda 2020. In het eerste en tweede kwartaal van 2016 worden concrete toepassingen van open raadsinformatie ontwikkeld, die voor alle gemeenten beschikbaar komen. Zo heeft Utrecht samen met OSF geïnventariseerd hoe agenda’s, moties en stemgedrag kunnen worden ontsloten zodat het herbruikbare data oplevert. KING organiseert op korte termijn bijeenkomsten waar deze best practice wordt gedeeld met andere gemeenten en leveranciers.

Zoals in het actieplan Open Overheid is afgesproken, wordt er naar gestreefd dat gemeenten eind 2017 kunnen beschikken over een volwaardige open standaard voor open raadsinformatie ten behoeve van informatie op maat aan de burger. Als er in 2018 weer gemeenteraadsverkiezingen worden gehouden, willen gemeenten hun burgers nauwer bij het democratische besluitvormings- en controleproces betrokken zien. In veel gemeenten wordt gewerkt aan bestuurlijke vernieuwing; veel gemeenten zijn betrokken bij verscheidene ‘democratic challange’-initiatieven. Deze initiatieven zijn erg geholpen met raadsinformatie die als open data beschikbaar is.

Actiepunt 7: De ambtenaar als vakman in de energieke samenleving

Actiehouder: ministerie van Infrastructuur en Milieu. In samenwerking met: de energieke samenleving en het ministerie van BZK.

Om de beleidsmedewerkers bij  het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) vertrouwd te laten raken met het werken met de Energieke Samenleving en met name met de rol van responsieve overheid, staat er een aantal acties op stapel. Een heel belangrijke daarbij is ‘leren door doen’. Er zijn geen specifieke ontwikkelingen te melden op de 3 dossiers die hiervoor aan de lat staan.

Als tweede belangrijke actie heeft IenM het voornemen leer- werkdagen te organiseren voor alle beleidsmedewerkers. Om een gemeenschappelijke taal te ontwikkelen en vertrouwd te raken met het geldende gedachtegoed. Maar nog belangrijker: om te oefenen en te ervaren aan de hand van het eigen dossier wat werken met de Energieke samenleving inhoudt. Dit is een omvangrijk traject waarvan de voorbereidingen weer een stuk verder zijn gevorderd. Er wordt een programma van eisen opgesteld om marktpartijen uit te nodigen een offerte uit te brengen om uiteindelijk bijna 900 medewerkers deze leer- werkdagen te laten ervaren. Het voornemen is om vijf partijen uit te nodigen. Voor de zomer moet het selectieproces om tot een geschikte partij te komen zijn afgerond, zodat we na de zomer kunnen beginnen.

Actiepunt 8: Informele aanpak Wob-verzoeken

Actiehouder: ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. In samenwerking met: diverse gemeenten en het Leer- en Expertisepunt Open Overheid.

Het project Prettig Contact Met de Overheid heeft ons gemeld dat er op dit moment geen voortgangsinformatie is over dit actiepunt. We plaatsen daarom nogmaals update 1 van 23 februari 2016:

Het Kenniscentrum Prettig contact met de Overheid (PCMO) ondersteunt en begeleidt overheidsorganisaties bij het toepassen van de informele aanpak. Sinds ruim een jaar ondersteunt het kenniscentrum ook bij de monitoring, analyse en rapportage van de informele aanpak bij de behandeling van Wob-verzoeken. Momenteel wordt een handleiding ontwikkeld over de informele aanpak voor Wob-coördinatoren, met interventies, procesoptimalisaties en een beschrijving van best practices. Deze handleiding wordt op het PCMO jaarcongres op 26 april a.s. gepresenteerd. Op het jaarcongres wordt ook een masterclass informele aanpak bij de behandeling van Wob-verzoeken verzorgd, en worden materialen om zelf een eigen project op te starten (zoals een stappenplan en handleiding) verstrekt.

Actiepunt 9. Ondersteuning van overheden: het Leer- en Expertisepunt Open Overheid (LEOO)

Actiehouder: ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties. In samenwerking met: ICTU, maatschappelijk betrokken partijen, diverse gemeenten, provincies en ministeries.

De highlights van de afgelopen zes weken:

1. De provincie Zuid-Holland en het LEOO hebben initiatief genomen voor een benchmark Open Overheid. We staan in contact met het brede netwerk aan overheidsorganisaties (gemeenten, waterschappen, uitvoeringsinstellingen, provincies en departementen). De benchmark meet hoe ver iedere organisatie is met Open Overheid volgens de definitie van de provincie Zuid-Holland. Het doel is om van elkaar te leren en de benchmark vanuit het brede overheidsnetwerk verder door te ontwikkelen.
2. Als kennismakelaar en als ondersteuner van mede-overheden waren wij onder andere actief in de leerkring Open Data voor provincies, de community of practice Right to Challange voor gemeenten en de leerkring Burgerbegroting, als spreker tijdens het Smart Government Congres en aanjager van gesprekken over Open Overheid, bijvoorbeeld in de provincie Noord-Brabant.
3. Als vergroter van de zichtbaarheid van Open Overheid publiceerden wij content zoals de blogreeks ‘3 over democratie’ met ideeën over vernieuwende vormen van democratie zoals Open Data Democratie, het eerste deel van een serie tips onder de titel ‘Hoe kom je verder met Open Overheid’, een interview met Marleen Stikker en een blog over de waarde van Open Overheid.