Besturen in een Open Overheid. Hoe doe je dat?
Hoe zet je openheid op een goede manier in voor verbinding tussen burger en bestuur? Actief ideeën uit de samenleving ophalen en gebruiken, transparant zijn over wat er binnen de overheid gebeurt, mensen passend en eenvoudig informeren en data beschikbaar stellen voor hergebruik om innovatie en ondernemerschap aan te moedigen. Kortom, een Open Overheid. Wat vraagt dat van u als bestuurder? En hoe gaan andere bestuurders hiermee om? Lees de ervaringsverhalen en tips van Patrick van Lunteren, wethouder Jeugd, Wonen en Wijken in Breda, Mary-Ann Schreurs, wethouder innovatie en design, duurzaamheid en cultuur in Eindhoven en Robert van Dijk, griffier bij gemeente Teylingen.
Breda begroot met de buurt
Ervaringen en tips van Patrick van Lunteren, wethouder Jeugd, Wonen en Wijken in Breda.
In Breda praten mensen mee over de besteding van een deel van gemeenschapsgeld in hun wijk. Dit doen inwoners in Breda aan de hand van het ‘Breda Begroot spel’, dat in de wijken en dorpen wordt gespeeld. Het spel creëert een open dialoog en transparant proces. Iedereen kan deelnemen en door het goede gesprek dat ze voeren komen ze samen tot voorstellen. Inwoners geven daarbij aan waar ze meer geld, tijd en energie aan willen besteden en tegelijkertijd zetten zij daar tegenover waar minder geld, tijd en energie naar toe hoeft.
Wensen in de wijk
Dat uitruilen van budgetten (wat wil je wel, en wat hoeft dan niet te gebeuren of doen we zelf) is nog een lastig proces. Breda heeft geen begroting op wijkniveau waardoor we inwoners geen inzicht kunnen geven in de financiën die bestemd zijn voor hun wijk. Consequenties van financiële keuzes zijn daardoor niet altijd goed in te schatten. Door het goede gesprek te voeren en te starten uit motivatie, trots en wensen in de wijken hebben we geleerd dat geld niet de enige motivatie is voor nieuw burgerschap en samen waarden creëren. De buurt moet het echt zelf willen en geld is dan een afgeleide waarde, en een mooie opsteker om iets te realiseren.
“Zorg dat het een avontuur wordt van de hele stad. Maak democratie leuk!”
Tip: De tip die ik iedereen kan geven die de intentie heeft om te gaan werken met burgerbegrotingen: begin hier alleen aan als je politiek en bestuurlijk, maar ook in de deelnemende wijken/dorpen draagvlak hebt en doe het gezamenlijk. Zorg dat het een avontuur wordt van de hele stad. Maak democratie leuk!
Voor meer informatie, wil ik u verwijzen naar www.breda.nl/bredabegroot
Samen leven en samenwerken in Eindhoven
Ervaringen en tips van Mary-Ann Schreurs, wethouder innovatie en design, duurzaamheid en cultuur in Eindhoven.
In een democratie staat het samen leven centraal. Het samen doen. Dat is niet een wereld waarin iedereen dezelfde mening moet hebben; integendeel. Dat zou een saaie en zelfs enge samenleving zijn. Waar het om gaat is om met al die verschillende meningen, die fundamenteel voor vrijheid staan, gezamenlijk tot oplossingen te komen. In een radicale democratie wordt dat vorm gegeven in een egalitaire proces; niet (alleen) top-down, niet (alleen) bottom-up, maar die twee gecombineerd en 90 graden gekanteld.
Co-creatie, co-besluitvorming en co-productie.
Dat betekent dat de lokale overheid niet vooraf een blauwdruk maakt. De rol van de lokale overheid is, voor zover daar een noodzaak toe is, die van borging van het publiek belang, borging van het proces en meedoen in de realisatie. En in samenwerking met andere overheden borgt de lokale overheid dat dit proces op het juiste schaalniveau plaatsvindt. We komen daar, door niet eindeloos te praten, maar het in het doen met elkaar uit te vinden. In de opgaven ligt zowel de noodzaak als de betrokkenheid, steeds met elkaar een stap verder komen. Want blauwdrukken bestaan niet voor de veelal disruptieve opgaven van deze tijd en de oplossingen zijn altijd locatiespecifiek en contextafhankelijk.
Spelregels
Als overheid moeten we spelregels bepalen waarbinnen ontwikkelingen in onze stad mogen plaatsvinden. Digitalisering is niet meer weg te denken, maar dwingt ons ook tot culturele keuzes die vaak nog niet als dusdanig ervaren worden. De enige manier om het publieke belang te borgen is door geen technologie lock-in noch vendor lock-in toe te staan, maar wel inzicht te houden in parameters en op eigenaarschap van (publieke) data. Als we iets in Eindhoven hebben geleerd, is het dat het niet altijd eenvoudig is tot een businessmodel te komen waarin die spelregels worden gerespecteerd. Maar het is uiteindelijk altijd de moeite waard.
Tip: Laten we daarom samenwerken, want dan leren we niet alleen van elkaar, maar maken we het ook stuk interessanter voor onze waardevolle partners in de stadsontwikkeling en halen we een radicale democratie dichterbij. Iedereen met zijn eigen verantwoordelijkheid daarin.
Teylingen versterkt acties met werkgroep Open Overheid
Ervaringen en tips van Robert van Dijk, griffier gemeente Teylingen.
In Teylingen is begin december 2017, met inspiratie van de Dag van de Lokale Democratie van 17 november 2017, in het presidium besloten de losse zaken en acties te bundelen en na de verkiezingen te starten met een brede werkgroep Open Overheid van raad, college en ambtelijke organisatie. Dit volgens de vier onderdelen van Open Overheid: Open Aanpak, Open Contact, Open Verantwoording en Open Data. Het eerste jaar na de verkiezingen gebruiken we voor gedachte- en planvorming, het tweede en derde jaar voor implementatie en uitvoering, het vier jaar voor evaluatie.
“Het bij elkaar brengen van losse onderdelen versterkt het geheel.”
Tip: Eigenlijk is dit al een tip voor anderen. Vaak doe je al veel als lokale overheid op het gebied van Open Overheid. Het heeft een meerwaarde om dat te benoemen maar ook om daar over na te denken via de Open Overheidsgedachte. Het bij elkaar brengen van deze losse onderdelen versterkt het geheel. En het versterkt de bewustwording dat je nog meer kunt doen om een Open Overheid te worden in het belang van onze inwoners. Dit kun je niet alleen als raad, als college of als ambtelijke organisatie maar moet je gezamenlijk oppakken.
We zijn altijd benieuwd naar jouw ervaringen en tips. Deel ze gerust met ons!