De waarde van Open Overheid

De waarde van Open Overheid is een gespreksthema in vrijwel al onze interviews. Wij ordenden de sterkste passages uit de interviews op basis van democratisch-bestuurlijke, economische, maatschappelijke en systemische waarde(n) van Open Overheid, analoog aan de vierdeling uit De Publieke Waarde(n) van Open Data. Kort samengevat: volgens onze geïnterviewden leidt een Open Overheid tot meer begrip, economische kansen, betere samenwerking én een beter presterend Nederland.

Democratisch-bestuurlijke waarde

Er is sprake van democratisch-bestuurlijke waarde, wanneer Open Overheid een bijdrage levert aan de de legitimiteit en werking van het politieke systeem en het bestuurlijk en democratisch stelsel. Onderstaande drie citaten wijzen sterk op deze waarde. Kort samengevat: Open Overheid en vooral Open Verantwoording levert begrip voor het werk van de overheid op.

“Ik vind het belangrijk om rekenschap af te geven over wat ik doe. Ik word immers betaald met belastinggeld. Ook denk ik dat het goed is als ambtenaren laten zien waar hun werk uit bestaat. Laat maar zien hoe interessant en complex je werk is. Op die manier ontstaat ook meer begrip voor de manier van werken van de overheid. Verantwoording en begrip gaan vaak hand in hand en vormen belangrijke baten van openlijk werken.” – Davied van Berlo, strategisch adviseur netwerksamenleving, ambtelijk vakmanschap en kennisnetwerken, lees hier het hele interview.

“Ik denk dat Open Overheid in de eerste plaats nieuwe vormen van afrekenbaarheid en inzichtelijkheid kan opleveren. Mensen die bij de overheid werken kunnen veel meer begrip ontvangen voor wat er wel gebeurt en ook voor hoe ingewikkeld het soms kan zijn. Altijd zijn er meer wensen dan je kunt inwilligen. Ik heb dat zelf gemerkt toen ik ging kijken bij de open begroting van Amsterdam-Oost, waar je online kon inzien waar in de buurt geld aan uitgegeven wordt. Ik vind het waardevol dat mensen door meer inzicht te krijgen kunnen zien wat dit soort basisvoorzieningen kosten. Dat een park of een zwembad misschien wel kan, maar niet allebei. Ik denk dat dat voor mensen die bij de overheid werken een heel positief punt is, dat ze daardoor meer begrip kunnen voelen in plaats van weerstand, door open te zijn over wat er gebeurt.” – Marietje Schaake, lid Europees Parlement’ – Marietje Schaake, lid Europees Parlement, lees hier het hele interview.

“Een Open Overheid, als je het goed doet, creëert betrokkenheid. Creëert meedenken. Je organiseert veel meer denkkracht dan wanneer je dat niet zou doen. (…) Uiteindelijk sluit het beleid daardoor beter aan op de wensen van de samenleving.” – Bas Eenhoorn, digicommissaris, lees hier het hele interview.

De democratisch-bestuurlijke waarde van Open Overheid en vooral Open Verantwoording zit vooral in de toename van het begrip voor het werk van de overheid.

Economische waarde

De economische waarde van Open Overheid gaat over het mogelijk maken van nieuwe verdienmogelijkheden voor bedrijven. Onderstaande drie citaten wijzen sterk op deze waarde. Kort samengevat: Open Overheid en met name Open Data biedt kansen voor het aanjagen van de economie.

“Open Overheid ondersteunt de internet economie.” – Stef van Grieken Technical Program Manager van Google.org, de filantropische tak van Google, lees hier het hele interview.

“De economische waarde van informatie als elementaire grondstof wordt steeds meer gezien. Archivarissen dragen flink bij aan de bewustwording hiervan.” – Marens Engelhard, rijksarchivaris en algemeen directeur van het Nationaal Archief, lees hier het hele interview.

“Openheid zorgt ervoor dat het makkelijker wordt voor ander partijen om waarde te genereren. Geslotenheid kun je in dat opzicht zien als economische barrière om te innoveren.” – Hans de Zwart, directeur Bits of Freedom, lees hier het hele interview.

De economische waarde van Open Overheid en met name Open Data is het bieden van kansen voor het aanjagen van de economie.

Maatschappelijke waarde

Van de derde categorie, maatschappelijke waarde, is sprake als Open Overheid het versterken van burgers en hun organisaties tot doel heeft. Onderstaande drie citaten wijzen sterk op deze waarde. Kort samengevat: Open Overheid en vooral Open Aanpak en Open Contact kunnen burgers in staat stellen om initiatieven te ontwikkelen.

“Ik vind dat je op het gebied van stedelijke vernieuwing hele mooie voorbeelden ziet van – ik vind het een vreselijk woord – burgerparticipatie die voortkomt uit het delen van informatie. Als een gemeente aangeeft wat voor de ontwikkeling van een bepaalde plek of buurt de mogelijkheden zijn, dan is er enorm potentieel om zelf initiatieven te nemen.” – Marens Engelhard, rijksarchivaris en algemeen directeur van het Nationaal Archief, lees hier het hele interview.

“Ik denk dat een Open Overheid die transparant is in haar proces en transparant is in de gegevens die zij heeft, burgers veel meer de mogelijkheid geeft om zelf regie te hebben in het contact met die overheid. Burgers hebben recht op regie en als je niet transparant bent dan kunnen ze die regie niet pakken. Burgers moeten de regie hebben, moeten zich kunnen verdedigen en daarom moet je als overheid ook toegankelijk en transparant zijn.” – Arre Zuurmond, Gemeentelijke Ombudsman van Amsterdam en omliggende gemeenten, lees hier het hele interview.

“Ik zie Open vooral als een als middel om beleidsdoelstellingen te bereiken. De overheid en de maatschappij samen kunnen veel meer bereiken dan de overheid alleen.” – Peter Millenaar, senior informatiemanager van de provincie Groningen, lees hier het hele interview.

Open Overheid en vooral Open Aanpak en Open Contact kunnen burgers in staat stellen om initiatieven te ontwikkelen (maatschappelijke waarde).

Systemische waarde

Bij systemische waarde ontstaan er mogelijkheden voor nieuwe koppelingen en synergie tussen overheid, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Onderstaande drie citaten wijzen sterk op deze waarde. Kort samengevat: een Open Overheid is een voor iedereen ‘aanraakbare’ overheid en de samenleving (inclusief overheid en bedrijfsleven) daardoor beter presteert.

“Ik wil een gemeente die deelt en betrekt. Dat is voor mij de kern van Open Overheid. Via Breda Begroot en Het Geld van Breda delen we de begroting en betrekken we inwoners bij begrotingskeuzen. Daarbij vind ik het belangrijk dat de begroting van Breda voor iedereen begrijpelijk is. (…) En ‘betrekken’ betekent voor voor mij ook ‘samen doen’, bijvoorbeeld in de vorm van wijkdeals met inwoners waarbij we bijvoorbeeld afspreken dat er een extra speeltuin komt in ruil voor een stukje groenonderhoud door de bewoners zelf.” – Patrick van Lunteren, wethouder gemeente Breda, lees hier het hele interview.

“We leven elke dag meer in een wereld waarin we als burger 100% transparant moeten zijn, met een overheid die op elke centimeter kijkt wat we aan het doen zijn. Meer openheid van de overheid zou dat weer meer in evenwicht kunnen brengen.” – Hans de Zwart, directeur Bits of Freedom, lees hier het hele interview.

“Een overheid die pas aan het eind van het beleidstraject aanraakbaar wordt, ontneemt mensen de aanraakbaarheid onderweg. Daarom moet een overheid op alle niveaus aanraakbaar zijn, van Open Data tot Open Informatie tot Open Contact. Als we zó openheid in de overheidsprocessen inbakken, dan leidt dat uiteindelijk tot een beter presterende overheid.” – Guido Rijnja, coördinator algemeen communicatiebeleid bij de Rijksvoorlichtingsdienst van het ministerie van Algemene Zaken, lees hier het hele interview.

De systemische waarde van Open Overheid is dat deze voor iedereen ‘aanraakbaar’ wordt en de samenleving (inclusief overheid en bedrijfsleven) daardoor beter presteert.

Kort samengevat

De democratisch-bestuurlijke waarde van Open Overheid en vooral Open Verantwoording zit vooral in de toename van het begrip voor het werk van de overheid. De economische waarde van Open Overheid en met name Open Data is het bieden van kansen voor het aanjagen van de economie. Open Overheid en vooral Open Aanpak en Open Contact kunnen burgers in staat stellen om initiatieven te ontwikkelen (maatschappelijke waarde). En de systemische waarde van Open Overheid is dat deze voor iedereen ‘aanraakbaar’ wordt en de samenleving (inclusief overheid en bedrijfsleven) daardoor beter presteert.

Nog korter samengevat: meer begrip, economische kansen, betere samenwerking én een beter presterend Nederland.