Grote opkomst voor landelijke bijeenkomst Right to Challenge

“Het is heel belangrijk dat raad en het college achter Right to Challenge staan”

Ruim een jaar geleden kwam de Community of Practise van Right to Challenge voor de laatste keer bij elkaar. Na een jaar met intensieve bijeenkomsten en kennisuitwisseling werd afgesproken om “elkaar even los te laten”. Op 26 september was het moment daar om elkaar weer op te zoeken in Amsterdam-Oost en met elkaar te kijken hoe initiatiefnemers, gemeenten en andere Right to Challenge geïnteresseerden ervoor staan. En natuurlijk om vooruit te kijken en te dromen over de toekomst van Right to Challenge.

Wat vooraf ging
In 2016 werd veel bereikt door de Community of Practise, zo werd een heuse tip top 10 samengesteld met handige tips om aan de slag te gaan met Right to Challenge. Ook werd in 2016 een filmpje  gemaakt om de kracht van Right to Challenge duidelijk te maken. De bijeenkomst trapt bij wijze van warming up af met deze mooie, en vaak bekeken, video van Right to Challenge:

Droombeelden Right to Challenge
De procesmanagers van Right to Challenge, Katia (Utrecht), Sylvia (Amsterdam-Oost) en Ines (Rotterdam), spraken elkaar de afgelopen tijd over hun droombeelden voor Right to Challenge. Omdat zij natuurlijk benieuwd waren naar de reacties van de Community of Practise op hun droombeelden, presenteerden zij deze droombeelden aan het begin van de bijeenkomst. De hoofdpunten van de droombeelden zijn als volgt:

1. Katia: “Het is heel belangrijk dat raad en het college achter Right to Challenge staan.” Dat zorgt er namelijk voor dat collega’s willen meewerken. Haar droom is dan ook een enthousiaste raad en een college dat achter Right to Challenge staat.
2. Sylvia droomt van een verplichte participatiecursus voor ambtenaren. Ook hoopt ze dat er voor ieder stadsdeel een flexibel budget komt voor Right to Challenge activiteiten en dat burgers dan een belangrijkere rol krijgen bij verdeling van de budgetten.
3. “Het zou fijn zijn als we niet meer zo hoeven te knokken”, aldus Ines. Right to Challenge verdient een logische plek bij de gemeente. Daarnaast droomt Ines van een gemeente waarin zowel de vaardigheden en kennis van burgers als die van ambtenaren worden benut om de stad te verbeteren. Een betere naam voor Right to Challenge zou wat haar betreft Right to Cooperate zijn.

De zaal reageert enthousiast en herkent veel van deze droombeelden. Het valt meerdere mensen op dat er eigenlijk allerlei verschillende naamgevingen zijn voor initiatieven die vergelijkbaar zijn met Right to Challenge. Misschien moet het worden: Right to Challenge voor burgers en Obligation to Cooperate voor de gemeente? Iemand vraagt zich ook af hoeveel challenges er eigenlijk zijn. In Rotterdam zijn er zes en Utrecht vijf, voor de rest is hier niet echt zicht op.

Ook komen er specifieke droombeelden vanuit de zaal zoals dat Right to Challenge een mooi middel is om de leefbaarheid in wijken te vergroten. Door bijvoorbeeld lokale ambachten te versterken, mensen aan een baan te helpen en initiatieven met elkaar te verbinden wordt de leefbaarheid vergroot.

Wat is de maatschappelijke meerwaarde van Right to Challenge?
De droombeelden over Right to Challenge zorgen ook voor een gesprek over de maatschappelijke meerwaarde en over wat Right to Challenge nu precies is. En wie toets de challenge eigenlijk? Om een challenge te toetsen is deskundigheid van ambtenaren en maatschappelijke organisaties nodig. Is die voldoende aanwezig?

Iedereen is het erover eens dat je met Right to Challenge een stok tussen de deur hebt bij de gemeente. Je zit aan tafel en praat mee. Zodra je als burger een publieke taak overneemt ben je actief bezig met Right to Challenge.

“Vraag niet om een eigen potje geld voor Right to Challenge”
Jitske van Popering-Verkerk van de Erasmus Universiteit van Rotterdam deed onderzoek naar Right to Challenge. Dit onderzoek leverde interessante inzichten en tips op:

Zo geeft Jitske aan dat een organisatieverandering nodig is. Als je met Right to Challenge aan de slag gaat, is het belangrijk dat je tegelijkertijd ook collega’s hebt die met interne communicatie binnen jouw gemeente aan de slag gaan. Daar hebben jij (en je werkgroep) zelf nauwelijks tijd voor als je met Right to Challenge start. Dus: er is iemand nodig die de challenges door de organisatie loodst.

Tip top 10: reflecteren en aanvullen
Na de pauze gaat de Community of Practise verder met een reflectie op de tip top 10. De aanwezigen hebben vooraf aangegeven dat zij vooral stil willen staan bij de tips 4 t/m 10. En misschien is het wel tijd voor de toevoeging van nummer 11: bereid je voor op een weerbarstige praktijk. Om van R2C een succes te maken heb je iets van doorzettingsmacht nodig. In Rotterdam is een platform R2C opgericht bestaande uit afdelingshoofden van de diverse clusters.

Input voor verkiezingsprogramma’s
De bijeenkomst was ook bedoeld om input te verzamelen voor de verkiezingsprogramma’s voor de gemeenteraadverkiezingen in 2018. D66 is vertegenwoordigd en meld dat Right to Challenge op de agenda staat in Rotterdam en Voorburg. Tilburg kijkt nog naar wat hun input wordt voor het verkiezingsprogramma. Na de bijeenkomst werd bekend dat Right to Challenge is opgenomen in het regeerakkoord.

“Het kabinet biedt ruimte aan initiatieven van burgers en verenigingen in de samenleving. In overleg met gemeenten willen wij daarom via een Right to challenge-regeling burgers en lokale verenigingen de mogelijkheid geven om een alternatief voorstel in te dienen voor de uitvoering van collectieve voorzieningen in hun directe omgeving. Daarbij gaat het om zaken als het onderhoud van een park, het beheer van sportvelden of andere maatschappelijke voorzieningen. Daarnaast gaan we samen met enkele gemeenten experimenteren met een recht op overname, waarbij lokale verenigingen of buurtbewoners het eerste recht krijgen om maatschappelijke voorzieningen over te nemen en de bijbehorende functie voort te zetten.”

Het gesprek over de verkiezingsprogramma’s neemt uiteindelijk een iets andere wending. Zo gaat het ook over de vraag hoe het kan dat Right to Challenge een hype is geworden. De procesmanagers lichten toe dat LSA een campagne is gestart, vlak voor verkiezingen, en zo kwam het in de programma’s. Dat gebeurt nu met Right to Bid.

Daarnaast volgt de vraag of er eigenlijk ook groter dan buurten wordt gedacht. Bijvoorbeeld Right to Challenge als initiatief voor de hele stad of provincie. Friesland wil het voor de hele provincie uitwerken. Zuid-Holland doet dat op gebied van groen. Het is natuurlijk positief dat het groter wordt aangepakt, maar het idee achter Right to Challenge is ook wel dat het klein begint: “we willen juist dat het van onderop komt en de lokale kennis benut wordt.” Een groot deel van de meerwaarde zit in het versterken van de sociale cohesie doordat buurtbewoners elkaar door de challenge leren kennen.

Hoe ontstaan initiatieven eigenlijk?
Een belangrijke vraag is ook hoe initiatieven ontstaan. De initiatieven worden vaak door gebiedsnetwerkers en wijkambtenaren van de  gemeente opgepikt . Binnen de gemeente loopt men dan soms tegen weerstand aan. En dat is ook niet heel gek. Zoals Jitske zegt: “Een initiatief past nooit bij de gemeente. Maar ga met elkaar in gesprek. Werk het uit en kijk waar je elkaar kunt vinden.”

Hoe gaan we verder?
De bijeenkomst wordt afgesloten met een inventarisatie van de behoeften van de aanwezigen: willen we nog eens afspreken?

Er is zeker behoefte om nog eens samen te komen. Het lijkt goed om dat over een jaar te doen en dan een aantal casussen met elkaar door te nemen. Verder willen de aanwezigen weten hoe gemeenten met een inspraakplan werken. Ook wil men wel doorpraten over het wel of niet opstellen van landelijke richtlijnen. Hier wordt al voorzichtig kritiek op geuit: “dat moet je niet willen, want lokaal maatwerk bieden is belangrijk.”

Waar heeft de community of practise verder behoefte aan? En waar willen zij het tijdens een volgende bijeenkomst over hebben? Die vragen leveren onder andere de volgende wensen en suggesties op:

1. Inspireren en netwerken via Right to Challenge bijeenkomsten blijft belangrijk.
2. Als je echt wilt leren en cases wilt bespreken, dan zijn andere vormen van samenkomen nodig.
3. De volgende keren mogen er wel meer initiatieven aanwezig zijn tijdens de Right to Challenge bijeenkomst.
4. Call to action voor het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties: beweeg mee met deze innovatie.
5. Kennis delen over falen en succesverhalen.
6. En in de categorie cases delen, valt het voorbeeld over Afrikaandermarkt.

Gezien het enthousiasme voor een volgende bijeenkomst over ongeveer een jaar, wordt er alvast een locatie gekozen: Den Haag. De datum voor de volgende bijeenkomst volgt nog!

Meer weten over Right to Challenge?

1. Bekijk de video over Right to Challenge
2. De tip top 10 helpt je op weg met Right to Challenge
3. Rapport Erasmus Universiteit Rotterdam (we delen het rapport zodra het beschikbaar is)
4. Bezoek righttochallenge.nl