“Het Actieplan Open Overheid is hoognodig”

Op 16 februari gaf het ministerie van Binnenlandse Zaken & Koninkrijksrelaties (BZK) het officiële startschot voor het vierde nationale Actieplan Open Overheid. Tijdens de online lancering van het actieplan kwamen diverse sprekers aan het woord over het belang van meer open overheid. Ook presenteerden de actiehouders hun actiepunten en waren er twee workshops: ‘Investeren in vakmanschap’ en ‘Duidelijke communicatie’. Hieronder blikken we terug op de lancering. Liever terugkijken? Dat kan natuurlijk ook:

Grote belangstelling

Ellen van Doorne (Directeur Democratie & Bestuur, ministerie van BZK) gaf het startschot voor de lancering van het Actieplan Open Overheid. Ze benadrukte dat het onderwerp open overheid actueler is dan ooit: met de recente ontwikkelingen rondom de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK), de Wet open overheid die eraan zit te komen en aandacht voor beleidsintimiteit. Het is ook daarom fijn om te zien dat er grote belangstelling is voor de start van het nieuwe actieplan. 

“Pak voortrekkersrol”

We nodigden drie sprekers uit om vanuit hun expertise een blik te werpen op het nieuwe actieplan en open overheid. Een van hen was Paul Maassen van het Open Government Partnership (OGP). Vanuit het OGP heeft hij een goed overzicht van wat er wereldwijd gebeurt op het gebied van open overheid. Hij ziet dat Nederland koploper is op een aantal vlakken:

1. De co-creatie bij de totstandkoming van het actieplan;
2. Transparantie over de financiering van politieke partijen;
3. Het actiepunt over duidelijke taal is uniek;
4. Openheid over algoritmen.

Wat hem betreft mag Nederland juist daarom wel wat meer een voortrekkersrol pakken. “Er is absoluut behoefte aan een voortrekkersrol van Nederland. Als voortrekker kun je anderen inspireren. Deel meer wat je doet, zeker over de nieuwe thema’s: daar willen meer landen van weten.” Paul gaf Nederland ook een aantal tips:

1. Doe meer met ‘klassieke’ thema’s zoals lobby transparantie en financiële transparantie, zeker met alle COVID-gelden;
2. Maak je implementatie compleet, verzeker je van politiek draagvlak en zet de dialoog en samenwerking voort met OGP.

Tot slot nodigde Paul iedereen van harte uit om in mei aan Open Gov Week deel te nemen.

De tweede spreker was Lousewies van der Laan. Als directeur van Transparency International Nederland was ze blij om bij de lancering van het actieplan te zijn en ziet zij veel mogelijkheden voor samenwerking. Bijvoorbeeld als het gaat om de werkgroep over algoritmen waar zij binnenkort mee starten. “We moeten duidelijk maken wat door mensen is gedaan en wat door computers.” Ook had ze een paar duidelijke boodschappen, waaronder:

• Ga aan de slag met Beneficial Ownership, “dit is een ongelofelijk belangrijk onderwerp.”
• Doe iets met de onduidelijke namen van actiepunten, zoals ‘de toekomst van beleidsintimiteit’.

“Actieplan Open Overheid hoognodig”

Serv Wiemers (Open State Foundation) was als een van de leden van het Stakeholderforum Open Overheid aanwezig om het eerste exemplaar van het actieplan in ontvangst te nemen. Hij schreef namens het stakeholderforum ook het voorwoord. Tijdens de lancering deelde hij zijn indruk van het plan: “Ik ben blij dat het er is, maar het is ook hoognodig!” Hij refereerde hiermee naar een ranking waarop Nederland niet zo hoog scoort: de Right to Information Index. Die index kijkt naar hoe landen omgaan met informatieverzoeken. “Nederland gaat slecht om met Wob-verzoeken. Het duurt heel lang en veel documenten zijn dan helemaal zwart gelakt.”

Het actieplan kan wat Serv betreft een wake-up call zijn. Hij vindt het mooi om te zien dat dit actieplan aan de slag gaat met de mentaliteit van medewerkers van overheden – bijvoorbeeld hun angst om open te zijn – en concreet dingen laat zien.

Lees ook het bericht van Open State Foundation over het nieuwe actieplan.

Proeverij actiepunten & workshops

Deelnemers konden tijdens de lancering op verschillende manieren kennismaken met de actiepunten. Er was een proeverij van de actiepunten, hierin gaven actiehouders een korte pitch over hun actiepunt. Tijdens deze proeverij maakten deelnemers kennis met onder andere Digitale Democratie, Open Algoritmen, Open Source, Actieve openbaarmaking Rijk, Open Inkoop, Open Klachten, etc. Ook was er de mogelijkheid om live vragen te stellen.

Meer weten over de proeverij? Kijk de lancering van het actieplan terug, de pitches beginnen na 50 minuten.

Workshops
Twee actiehouders organiseerden een korte workshop over hun actiepunten. Namelijk:

1. Workshop ‘Investeren in vakmanschap’, door Guido Rijna (Rijksvoorlichtingsdienst). Bekijk de terugblik en presentatie van deze workshop.
2. Workshop ‘Duidelijke communicatie’, door Talissa Oude Bennink (Direct Duidelijk Brigade). Bekijk de terugblik en presentatie van deze workshop.

Vraag en antwoord
Tijdens de lancering stelden deelnemers vragen in de chat over het actieplan. Omdat we niet alle vragen live konden beantwoorden maakten we een overzicht van alle vragen en antwoorden.
Bekijk het overzicht.

Het actieplan: samen doen we open

“Open organisaties voor een open democratie” staat centraal in dit vierde Actieplan Open Overheid 2020-2022 van het ministerie van BZK. Democratie is namelijk niet vanzelfsprekend. We moeten eraan blijven werken. Openheid is een van de manieren waarmee we dat doen. We bereiken een open democratie alleen als er openheid is binnen overheidsorganisaties én naar buiten toe. BZK werkt daarom samen met overheden en partijen binnen en buiten de overheid aan de 13 actiepunten van het nieuwe actieplan.

1. Bekijk het Actieplan Open Overheid 2020-2022.
2. Lees meer over het actieplan en de totstandkoming ervan.

De tekst van het nieuwe actieplan werd geredigeerd door een van de actiehouders: de Direct Duidelijk Brigade.

Blik op de toekomst

“Als we aan alle actiepunten werken komen we echt een stap verder.” Zo stelde Serv Wiemers tijdens de lancering. De actiehouders zijn inmiddels al volop aan de slag om aan hun actiepunten te werken. Hoe dit de komende tijd gaat vertellen we op open-overheid.nl en in onze nieuwsbrief.

Wil jij hiervan op de hoogte blijven of wil je zelf meewerken aan meer open overheid?

• Meld je aan voor de nieuwsbrief;
• Meld je aan voor de Alliantie Open Overheid;
• Neem contact met ons op als je in contact wilt komen met een van de actiehouders.