“Laat zien voor welke maatschappelijke opgave je het doet”

Verslag stakeholderforum Actieplan Open Overheid, 24 november 2020

Nu het nieuwe actieplan volop in ontwikkeling is, is er voor het stakeholderforum van het Actieplan Open Overheid des te meer reden om weer bij elkaar te komen. Eric Stokkink (ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, BZK) benadrukt tijdens zijn opening dat alle input van de leden van het forum heel erg welkom is. Vandaag staan de uitkomsten van de consultatiefase, het nieuwe actieplan en de zelfevaluatie op het programma.

Terugkoppeling uitkomsten consultatiefase

Een online consultatieronde via een formulier, zes online meedenksessies en diverse een op een gesprekken. Dat leverde veel interessante input op voor het nieuwe actieplan. Marieke Schenk (Leer- en Expertisepunt Open Overheid, LEOO) geeft een korte terugkoppeling op de consultatiefase:

In de maand september stond het consultatieformulier open op open-overheid.nl, 48 personen maakten daar gebruik van. Hieruit blijkt dat dit de top 3 drie thema’s zijn:

1. Open Technologie (Open source, open data, algoritmen)
2. Open Informatie (Woo, actieve openbaarmaking)
3. Open Communicatie (Direct Duidelijk Brigade)

Driekwart van de mensen die de online consultatie invulde wil zich aansluiten bij de Alliantie Open Overheid. Uit antwoorden op de vraag wanneer dit netwerk meerwaarde heeft, komen een aantal rode draden naar voren:

1. Het netwerk maken we samen.
2. Goed luisteren naar elkaar en zorgen dat er sprake is van tweerichtingsverkeer is belangrijk.
3. Het is een kans voor verschillende groepen, zoals beleidsmakers en uitvoerders, om van elkaar te leren en te begrijpen waar ze tegenaan lopen.
4. Er is behoefte gezamenlijk aan concrete opgaven te werken: niet alleen praten, ook doen.
5. Zoek met elkaar een goede balans tussen flexibiliteit en betrokkenheid: het moet niet dwingend of verplichtend zijn, maar ook niet te verblijvend.
6. Niet alles hoeft in groot verband te worden opgepakt. De alliantie is juist een plek waar ook kleinere, slagvaardige samenwerkingsverbanden kunnen ontstaan.

Deze reacties bieden voldoende aanleiding om, met deze inbreng in het achterhoofd, de Alliantie Open Overheid vorm te geven.

Aan de meedenksessies over de verschillende thema’s deden ruim 100 personen mee. De verslagen van deze sessies zijn terug te lezen op open-overheid.nl. Ook tref je daar een verslag van de uitkomsten van de consultatiefase. De actiehouders hebben dankbaar gebruik gemaakt van alle input.

Het nieuwe Actieplan Open Overheid (2020-2022)

Het stakeholderforum ontving vlak voor de bijeenkomst de meest recente conceptversie van het plan. BZK en LEOO zijn erg benieuwd naar de reacties. Wat valt op?

1. Algemeen: enthousiaste reacties. In sommige gevallen ook door deelname aan het vorige actieplan.
2. Mooie aanknopingspunten, met het Open Government Partnership (OGP) en met participatie (over dat laatste ging het tijdens de vorige bijeenkomst van het stakeholderforum). Een paar acties zijn nog niet heel concreet. Er mist in sommige gevallen duidelijkheid over het maatschappelijke probleem dat opgelost wordt.
3. Digitale democratie kan nog steviger worden neergezet. Het zou mooi zijn als het meer gaat om de dialoog inrichten tussen overheid en burger. Veel gemeenten zijn op zoek naar manieren hiervoor. Hoe kunnen open source AI-tools worden gebruikt?
4. Een van de aanwezigen vraagt zich af hoe het zit met de aansluiting bij andere ministeries en overheden. Het zou mooi zijn als uit het actieplan blijkt dat er aansluiting is bij de rest van het overheidsapparaat.
5. Advies: kijk goed naar de verbinding tussen de onderwerpen om zo meer impact te creëren.

Op basis van de reacties van het stakeholderforum Actieplan Open Overheid zegt Eric het volgende (toe):

1. Hoe laten we zien waar we het voor doen? We voegen per actiepunt de concrete maatschappelijke opgave toe.
2. We gaan aan de slag met het concreter maken van de actiepunten.
3. Aansluiting bij andere ministeries en overheden is inderdaad erg belangrijk. Een praktisch probleem hierbij is soms helaas het gebrek aan capaciteit. Het is zeker niet de bedoeling om geen verbinding te zoeken. Een van de acties is juist wel Rijksbreed, namelijk Beleidsintimiteit. Ook als het gaat om Open Informatie werken we samen met een Rijksbrede organisatie: Rijksprogramma voor Duurzaam Digitale Informatiehuishouding. Verder lijkt het zwaartepunt misschien op BZK te liggen, in de praktijk werken we samen met gemeenten, provincies, etc.

End of term zelfevaluatie voor het IRM

Het Independent Reporting Mechanism (IRM) van het OGP verwacht een zelfevaluatie over het vorige actieplan. Uiterlijk 4 december moet dit rapport klaar zijn. De conceptversie wordt vooraf aan het stakeholderforum voorgelegd. De actiehouders hebben halverwege augustus het eerste verzoek voor het invullen van het template over hun actiepunt ontvangen en ruim de tijd gekregen voor hun deel van de zelfevaluatie.

Bekijk de zelfevaluatie van het derde actieplan.

Tot slot

Eric benadrukt dat ideeën en aanvullingen uiteraard welkom blijven. “Jullie reacties gaan naar de actiehouders en zij kijken hoe ze de acties kunnen aanscherpen.” Eric wil graag omhoog in de internationale open overheid rankings, dus feedback over hoe BZK en haar actiehouders acties beter kunnen maken is erg welkom.

Een van de leden van het stakeholderforum zegt tot slot dat het belangrijk is om de verbinding met de samenleving niet uit het oog te verliezen. De Alliantie Open Overheid zou hierbij een rol kunnen spelen.

BZK en LEOO leggen na de bijeenkomst de laatste hand aan het nieuwe actieplan. Op 24 december stuurt BZK de Engelstalige versie naar het OGP. In januari volgt de Nederlandstalige publieksversie.