Met de media in gesprek over het nieuwe Actieplan Open Overheid

Acht vertegenwoordigers van mediakoepels en mediaorganisaties dachten op 31 oktober met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) mee over het nieuwe Actieplan Open Overheid. Wouter Jongepier (beleidsteam Open Overheid van BZK) leidde de bijeenkomst in met een presentatie over het waarom, wie, wat, waar, wanneer en hoe van een open overheid en van het nieuwe actieplan.

Deze bijeenkomst vond plaats in de consultatiefase van het nieuwe actieplan. In deze fase spreken medewerkers van het beleidsteam met verschillende (maatschappelijke) organisaties en andere betrokken partijen over ideeën voor het Actieplan. Bekijk ook de planning voor de totstandkoming van het nieuwe Actieplan.

Controleren van de overheid
Onder voorzitterschap van Sicco Louw, directeur Flex bij het ministerie van BZK, gingen Dekker en de andere aanwezigen met elkaar in gesprek over een open overheid en het nieuwe actieplan. Daarbij kwamen vragen aan bod zoals: hoe open vind jij de overheid? Welke soort informatie zou de overheid actief openbaar moeten maken? En over welke onderwerpen zou meer informatie beschikbaar moeten zijn?

Een open overheid is volgens de deelnemers essentieel voor de journalistiek. Daarom zou ‘in principe alle overheidsinformatie openbaar moeten zijn zijn. Journalisten hebben dat nodig om te verifiëren of de overheid doet wat hij zegt,’ vindt de Vereniging Voor Onderzoeksjournalisten (VVOJ). Vanwege deze rol van de media, als een van de eindgebruikers van overheidsinformatie, zaten zij bij BZK aan tafel om mee te praten over een meer open overheid.

De gesprekspartners zien de voortgang die de overheid de laatste jaren heeft gemaakt op weg naar een meer open overheid. Op het gebied van open data bijvoorbeeld, op data.overheid.nl is inmiddels veel data beschikbaar. De actiepunten, van het huidige actieplan, zoals open spending en open raadsinformatie, hebben daaraan bij gedragen. De gemeente Utrecht wordt als positief voorbeeld genoemd. Daar gaat het goed met het verstrekken van informatie sinds de gemeente een informatiecommissaris heeft aangesteld.

Meer, beter en sneller
Maar het kan volgens de mediaorganisaties allemaal wel een stuk sneller met de ontwikkeling richting een open overheid. En beter. Zo merkt de eigenaar van Datagraver op dat ‘er nog steeds datasets zijn, zoals spreadsheets over de koopkrachtontwikkeling, die niet worden verstrekt. En dat ‘meer en betere metadata nodig zijn om de open data beter toegankelijk en beter bruikbaar te maken.’

Een nieuw actieplan zou zich volgens de NLPO niet alleen op het verstrekken van meer informatie en data moeten richten maar ook op de kleinere gemeenten. Lokale media merken in hun praktijk grote verschillen in de manier waarop gemeenten omgaan met het verstrekken van informatie. ‘Hoe groter en professioneler de organisatie, hoe meer het delen van informatie in het DNA zit,’ zo is de ervaring. Het actieplan kan mogelijk voorzien in het van elkaar leren en elkaar versterken.

Bovendien zou er in de discussie over open overheid voldoende aandacht moeten zijn voor de maatschappelijke baten. ‘Overheidsinformatie is relevant voor journalisten, voor burgers, voor actiecomités en het kan voor bedrijven meerwaarde hebben. Met meer openheid kun je het vertrouwen van de burgers herstellen.’

En de huidige actiepunten open spending en open raadsinformatie? Die verdienen straks ook aandacht. Want: ‘Het zijn goede initiatieven, maar pas echt interessant als alle gemeenten meedoen’.

—

De volgende organisaties waren vertegenwoordigd:

1. Stimuleringsfonds voor de Journalistiek
2. RPO, Regionale Publieke Omroep
3. Ministerie van OCW
4. NLPO
5. Datagraver
6. NDP Nieuwsmedia
7. Omroep Zeeland
8. VVOJ
9. BZK