Ontwikkelingen Open Overheid: alles op een rij

bijgewerkt op 2 augustus 2021

Er gebeurt veel op het gebied van Open Overheid. De ontwikkelingen om de overheid opener te maken volgen elkaar in een rap tempo op. Het rapport ‘Ongekend onrecht‘, van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK), heeft een aantal van deze ontwikkelingen in gang gezet.

In een poging om een overzicht te bieden van wat er allemaal gebeurt, lees je hieronder een opsomming van Open Overheid ontwikkelingen. Mis jij iets en wil jij het overzicht aanvullen? Laat het ons dan weten.

1. Wet open overheid (Woo): De Tweede Kamer stemde op 26 januari 2021 in met de Wet open overheid (Woo) en heeft de wet met een aantal amendementen aangenomen. De wet komt er met het doel om overheden transparanter te maken. Het wetsvoorstel ligt in de Eerste Kamer en de schriftelijke inbreng voor de initiatiefnemers is binnen. Afhankelijk of het bij een eerste ronde blijft, lukt het de initiatiefnemers mogelijk nog het parlementaire proces voor de zomer af te ronden. Dat zou betekenen dat de Woo begin 2022 in werking zal treden. Het ministerie van Binnenlandse Zaken & Koninkrijksrelaties (BZK) bereidt zich met decentrale overheden en andere departementen voor op de implementatie van de Woo.
2. Agenda’s & besluitenlijsten ministerraad openbaar. Op vrijdag 16 april 2021 ging de ministerraad van start met het openbaar maken van deze twee documenten. De agenda’s en besluitenlijsten van de ministerraad zijn op Rijksoverheid.nl te vinden.
3. Beslisnota’s bij stukken aan de Kamer openbaar. Vanaf 1 juli 2021 worden de onderliggende departementale beslisnota’s met Kamerstukken meegestuurd en zo actief openbaar gemaakt. In zo’n beslisnota zijn de overwegingen, alternatieven, relevante feiten en risico’s op een rij gezet voor de bewindspersoon. Door juist deze beslisnota’s openbaar te maken wordt inzichtelijk en navolgbaar op welke manier beslissingen zijn gemaakt.
4. Rijksbreed programma Open Overheid. Sinds mei 2021 is er het rijksbrede programma Open Overheid. Het programma heeft als doel een meer Open Overheid te creëren. Belangrijke stappen hierbij zijn de invoering van de wet Open Overheid, de actieve openbaarmaking op grond van artikel 68 Grondwet, de nieuwe Archiefwet, de verbetering van de informatiehuishouding (het programma Open op Orde), een verruiming van de aanwijzing externe contacten en meer ontspannen politiek ambtelijke verhoudingen.
5. Actieplan Open op Orde. Met het Actieplan Open op Orde wil de Rijksoverheid haar informatiehuishouding verbeteren en transparanter maken. Het actieplan ‘Open op orde’ gaat over de verbetering van de informatiehuishouding van de Rijksoverheid als reactie op het rapport ‘Ongekend onrecht’ van de POK. De naam Actieplan Open op Orde kan voor wat verwarring zorgen; er is immers ook het Actieplan Open Overheid 2020-2022 waar het Leer- en Expertisepunt Open Overheid in opdracht van het ministerie van BZK aan werkt.
6. Platform Open Overheidsinformatie (PLOOI). De eerste versie van PLOOI staat online. Op dit platform kan iedereen openbare overheidsdocumenten vinden. PLOOI ondersteunt daarmee organisaties in het kunnen voldoen aan de eisen van de Wet open overheid (Woo). Het platform is nog volop in ontwikkeling, kijk rond en deel jouw suggesties. Bekijk PLOOI.
7. Grip op Informatie. Met het project Grip op informatie werkt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) samen met gemeenten aan oplossingen voor drie thema’s: (1) informatiehuishouding op orde, (2) actief openbaar maken en (3) duurzame toegankelijkheid. In het kader van Grip op Informatie organiseert VNG webinars, bijvoorbeeld de Week van Grip op Informatie. Ook verscheen de juridische handreiking van Wob naar Woo, een samenwerking tussen VNG en Pels Rijcken. Bekijk ‘Van Wob naar Woo. Een juridische handreiking voor gemeenten over de Wet open overheid’.
8. Actieplan Open Overheid 2020-2022. We noemden dit actieplan hierboven al. Wij, het Leer- en Expertisepunt Open Overheid, werken in opdracht van BZK, aan de uitvoering van dit plan. Dit doen we samen met organisaties die zich hebben aansloten bij het Actieplan Open Overheid. Zij schrijven iedere 8 weken hoe het ervoor staat met hun actiepunten. Bekijk de eerste update van het nieuwe actieplan.
9. Wie doet wat op het gebied van informatiehuishouding? Binnen de informatiehuishouding is het handig om te weten welke organisatie waar mee bezig is. Het Rijksprogramma voor Duurzaam Digitale Informatiehuishouding maakte daarom een overzicht relevante programma’s en projecten over informatiehuishouding. Bekijk het overzicht.

Het Leer- en Expertisepunt Open Overheid stelde dit overzicht samen op basis van informatie die wij van collega’s ontvingen en in nieuwsberichten op bijvoorbeeld digitaleoverheid.nl en Rijksoverheid.nl lazen. Heb jij aanvullingen of zie je onjuistheden: laat het ons dan zeker weten. We zullen dit overzicht regelmatig bijwerken.