Stakeholderforum: “Cultuur is erg belangrijk voor succes.”

Op 21 november kwam het stakeholderforum Actieplan Open Overheid voor het eerst bij elkaar. Het stakeholderforum heeft als doel om een breed netwerk rondom Open Overheid te creëren, verbindingen te leggen tussen activiteiten die in verschillende bestuurslagen en bij maatschappelijke partners plaatsvinden en inhoudelijke versterking van acties van het Actieplan Open Overheid 2018-2020 te bevorderen.

Verbindingen leggen
Tijdens deze eerste stakeholderbijeenkomst leerden de leden elkaar beter kennen, bespraken zij de activiteiten en taken van het forum en werd inhoudelijk gesproken over aandachtspunten voor het nieuwe Actieplan Open Overheid. Eric Stokkink (Afdelingshoofd Democratie, ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, BZK) benadrukte tijdens zijn welkomstwoord dat hij belang hecht aan een informele opzet. Ook vindt hij het belangrijk dat de inhoud voorop staat en dat er verbindingen worden gelegd tussen verschillende bestuurslagen, gemeenten, provincies en departementen. De leden van het stakeholderforum bepalen “zoveel mogelijk met elkaar in een open proces hoe het stakeholderforum gaat werken.”

De leden spraken ook kort over de vraag waarom niet meer dan drie maatschappelijke organisaties kunnen deelnemen. Het ministerie van BZK werkt voor het eerst samen met een stakeholderforum en hanteert daarom de richtlijn van het Open Government Partnership (OGP). Om toch meerdere partijen te betrekken heeft Nederland gekozen voor de oplossing om in tweetallen – duo’s van maatschappelijke organisaties wisselen elkaar af – te werken.

Natuurlijk is er wel de de optie om, bijvoorbeeld twee keer per jaar, met een grotere groep bij elkaar te komen. De tendens is: laten we beginnen en kijken waar we over een tijdje staan. Er volgt op een later moment een evaluatie van het stakeholderforum en dan wordt gekeken of uitbreiding nodig is.

Meer over het Actieplan Open Overheid
Roxana Chandali (coördinator beleidsteam Open Overheid, BZK) vertelde de deelnemers van het stakeholderforum alles over de laatste stand van zaken met betrekking tot het nieuwe actieplan. Zo vonden verschillende consultatiebijeenkomsten plaats met onder andere gemeenten, maatschappelijke organisaties, etc., die zijn bedoeld om te inventariseren wat leeft en waar de energie ziet. Het uiteindelijke doel is om tot actiepunten te komen waar actiehouders zich verantwoordelijk voor voelen.

Dit is een leuke fase is: aan ideeën geen gebrek! Ze voorziet straks een moeilijkere fase omdat het dan concreet moet worden. Er zijn verschillende criteria waaraan de actiepunten moeten voldoen. De leden van de stuurgroep reflecteren met elkaar op de criteria van het actieplan. Politiek draagvlaak is duidelijk erg belangrijk. Een belangrijk punt is ook dat het actieplan uiteindelijk geëvalueerd wordt door OGP. De resultaten moeten dus duidelijk zichtbaar worden. Het doel is om Nederland op een hoger niveau brengen en gebruik te maken van de uitkomst van het onderzoek naar internationale ranglijsten.

De leden van het stakeholderforum vinden het belangrijk om bescheiden te beginnen, maar wel vrijblijvendheid tegen te gaan. Als tip geven zij om kennisdeling aantrekkelijk te maken en drempels om mee te doen te verlagen. Zoals gratis meedoen aan Open Raadsinformatie.

Cultuur als succesfactor
Voor de invulling van het nieuwe actieplan en keuze voor de actiepunten vinden de leden van het stakeholderforum de volgende zaken belangrijk:

1. Houd verschillende lagen van bestuur in het oog en denk na over wat goed is voor provincies, gemeenten, etc.
2. Werk aan mindset/ cultuuromslag. Cultuur is erg belangrijk voor succes. Het Living lab project van de provincie Groningen is bijvoorbeeld gestrand op cultuur.

Het tweede punt over cultuur leverde een levendige discussie op. Want: is cultuur een doel op zich of is het een voorwaarde? Cultuur wordt door de leden van het stakeholderforum gezien als succesfactor en niet als doel. Als je voor een actiepunt in alle lagen van een organisatie support wilt krijgen, moet je eigenlijk al lobbyen voordat je ergens mee aan de slag gaat. Er zitten overal wel early adopters, maar als die wegvallen dan vallen projecten ook weg.

De belangrijkste vraag blijft: hoe formuleer je een concreet actiepunt over cultuur in het actieplan? Maar misschien moet de vraag wel anders zijn: hoe zorgen we voor een cultuuraspect in ieder actiepunt?

Interessante eerste bijeenkomst stakeholderforum
De leden kijken teug op een interessante eerste bijeenkomst van het stakeholderforum. Er wordt nog gevraagd: “wanneer willen we iets concreets hebben om mee door te gaan?” Eind maart is immers al best snel en dan moet er iets liggen waar iedereen blij mee is. De leden van het stakeholderforum spraken af dat iedereen onderstaande aanlevert ter voorbereiding van de volgende bijeenkomst:

1. Per stakeholder een top drie van actiepunten voor het Actieplan Open Overheid.
2. Per stakeholder een voorstel van hoe de structuur van het actieplan eruit zou moeten zien?

De volgende bijeenkomst vindt plaats op donderdag 22 februari 2018.

Meer weten?
Kijk hier voor meer informatie over het doel, de samenstelling en de werkwijze van het Stakeholderforum Actieplan Open Overheid.

—

Deelnemers eerste bijeenkomst Stakeholderforum Actieplan Open Overheid:
Open State Foundation, Netwerk Democratie, Gemeente Utrecht, provincie Zuid-Holland, Universiteit Utrecht, Waag &
Roxana Chandali (BZK), Marieke Schenk (Leer- en Expertisepunt Open Overheid, LEOO), Eric Stokkink (BZK), Ilse Ambachtsheer (LEOO, verslag)