Uitkomsten consultatie Actieplan Open Overheid

De maand september stond in het teken van de online consultatie voor het nieuwe Actieplan Open Overheid. De hele maand stond een formulier open om jouw ideeën voor het nieuwe plan te delen. Ook hielden we vanaf augustus tot en met november verschillende online meedenksessies over de verschillende thema’s van het actieplan. Daarnaast liepen de gesprekken met eerdere actiehouders en andere geïnteresseerden die vorig jaar van start gingen natuurlijk gewoon door. Behoorlijk druk dus én volledig online. Waar we normaal het land in zouden trekken, sessies zouden organiseren en op evenementen aanwezig zouden zijn, verliep alles vanwege COVID-19 nu via de digitale weg. Dat was soms zoeken en wennen, het was regelmatig ook handig. Afstand speelt geen rol meer en heel veel mensen maakten tijd vrij om online hun bijdrage te leveren. De online consultatie werd door 48 mensen ingevuld, aan de meedenksessies deed in totaal meer dan het dubbele aantal daarvan mee. We zijn erg blij met al deze inbreng, waarvan je hieronder een samenvatting vindt.

Thema’s actieplan Open Overheid
We vroegen jullie in welke thema’s jullie het meest geïnteresseerd zijn. Open Technologie staat daarbij op de eerste plek. Over dit onderwerp organiseerden we daarom ook twee meedenksessies. Daarbij valt op dat vooral open source in de belangstelling staat. Over het onderwerp Open Informatie, dat op de tweede plaats staat, voerden we vooral veel gerichte een-op-een-gesprekken om ervoor te zorgen dat dit thema in het nieuwe actieplan goed vertegenwoordigd is. Zo zijn er actiepunten rond actieve openbaarmaking en een vervolg op Open Wob in de maak. Ook Open Communicatie vinden jullie een belangrijk thema, hoewel in de meedenksessie hierover aan bod kwam dat vaak onterecht de aanname gedaan wordt dat deze basis wel op orde is. Alle onderstaande thema’s krijgen een plek in het actieplan.

Naast de thema’s die het meest relevant gevonden worden, zijn onderstaande onderwerpen één keer genoemd. Open Wetsontwerp en Open Rechtspraak liggen in elkaars verlengde en sluiten aan bij het door het Open Government Partnership aangereikte thema Open Justice. Daarom wordt verkend of en hoe dit thema kan worden opgenomen in het actieplan. Omdat de andere thema’s slechts één keer genoemd zijn, krijgen ze geen specifieke plek in het actieplan. Tegelijkertijd zien we dat de genoemde onderwerpen vaak veel raakvlakken hebben met de thema’s die het meest genoemd zijn en soms zelfs overlappen met de thema’s die worden opgenomen in het actieplan.

Alliantie Open Overheid
Binnen het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) ontstond het voornemen om dit najaar met partners een Alliantie Open Overheid te starten: een netwerk voor het delen van kennis, ervaring en dilemma’s op het vlak van open overheid. De online consultatie is daarom ook benut om te kijken of er interesse is voor zo’n alliantie, en onder welke voorwaarden.

Het grootste deel van degenen die reageerden op de online consultatie zou zich aansluiten bij de Alliantie Open Overheid.

Waarom wel of niet?
Redenen om wel of niet aan te sluiten bij de alliantie zijn erg divers. De reacties zijn overwegend positief, meerwaarde wordt vooral gezien in kennisdeling en het kunnen geven en nemen als het gaat om ervaring en expertise. Zo verwoordt iemand het als volgt: “Door in contact te komen met diverse disciplines die allemaal met hetzelfde doel bezig zijn komen we verder; het verruimd mijn visie.” Een andere enthousiaste geïnteresseerde laat weten: “Het lijkt me verschrikkelijk leuk om hier aan deel te nemen omdat ik geloof dat openheid zal zorgen voor efficiëntie, vertrouwen en betrokkenheid van de burger.” Toch is niet iedereen enthousiast: iemand noemt het ‘de zoveelste club’ en ziet geen meerwaarde. Een ander geeft aan dat de alliantie alleen meerwaarde heeft als we tot daden komen en niet alleen maar praten.

“Door in contact te komen met diverse disciplines die allemaal met hetzelfde doel bezig zijn komen we verder; het verruimd mijn visie.”

Wanneer heeft dit netwerk meerwaarde voor jou?
Op de vraag wanneer de alliantie echt meerwaarde heeft, wordt verschillend geantwoord. Zo geeft iemand aan: “Als het concrete afspraken en producten oplevert. Dat hoeft niet met zijn allen te zijn, organisaties moeten er uit kunnen halen wat ze willen en niet overal verplicht in moeten stappen. Maar organisaties moeten tegelijkertijd ook iets te bieden hebben, dus niet dat alles vanuit een en dezelfde partij wordt aangeleverd.” Uit alle antwoorden komen een aantal rode draden naar voren:

• Het netwerk maken we samen.
• Goed luisteren naar elkaar en zorgen dat er sprake is van tweerichtingsverkeer is belangrijk.
• Het is een kans voor verschillende groepen, zoals beleidsmakers en uitvoerders, om van elkaar te leren en te begrijpen waar ze tegenaan lopen.
• Er is behoefte gezamenlijk aan concrete opgaven te werken: niet alleen praten, ook doen.
• Zoek met elkaar een goede balans tussen flexibiliteit en betrokkenheid: het moet niet dwingend of verplichtend zijn, maar ook niet te verblijvend.
• Niet alles hoeft in groot verband te worden opgepakt. De alliantie is juist een plek waar ook kleinere, slagvaardige samenwerkingsverbanden kunnen ontstaan.

Voldoende aanleiding om, met deze inbreng in het achterhoofd, de Alliantie Open Overheid vorm te gaan geven.

Meedenksessies
De afgelopen maanden hielden we diverse meedenksessies rond de verschillende thema’s binnen het actieplan. Hieronder vind je de links naar verslagen van deze sessies:

• Verslag Meedenksessie Open Technologie deel I & II 27 augustus 2020 & 27 oktober 2020
• Verslag Meedenksessie Open Justice 5 oktober 2020
• Verslag Meedenksessie Open Inkoop 14 oktober 2020
• Verslag Meedenksessie Open Organisatie 19 oktober 2020
• Verslag Meedenksessie Open Communicatie 29 oktober 2020

Tijdens de sessies is volop input geleverd, zijn kritische vragen gesteld en ideeën geopperd. Deze zijn door de actiehouders meegenomen in het aanscherpen en verder brengen van hun actiepunten. Ook zien we nu al kruisbestuiving tussen de verschillende actiepunten ontstaan, zo heeft de actiehouder van Open Inkoop aangegeven dat hij een mogelijke samenwerking wil verkennen met de Direct Duidelijk Brigade (thema Open Communicatie).

Hoe verder
Op dit moment werken we samen met de actiehouders hard aan de inhoud van het nieuwe actieplan. De thema’s, beoogde plannen en alle suggesties die daarvoor zijn aangedragen krijgen steeds meer vorm in concrete acties. Ook aan de vormgeving van het actieplan besteden we de komende tijd aandacht, zodat de inhoud ondersteund wordt door mooie beelden.

Meld je aan voor de online sneak preview
Op 1 december aanstaande presenteren de actiehouders tijdens een ‘sneak preview‘ de actiepunten van het nieuwe actieplan. Wil jij deze online sessie graag bijwonen? Meld je dan vooral aan!