Verslag Meedenksessie Open Justice

5 oktober 2020

Deelnemers: Raad voor de Rechtspraak, Nationale Ombudsman, Pathfinders for Peaceful, Just and Inclusive Societies, Open State Foundation), (Leer- en Expertisepunt Open Overheid, moderatie & verslag)

Aanleiding

Open Justice is een onderwerp dat al weer enige tijd geleden onder de aandacht is gebracht door het Open Government Partnership (OGP). Vorig jaar is hierover een memo opgesteld en een overleg gehouden. Op 5 oktober bespraken we met elkaar mogelijke vervolgstappen. Marieke Schenk, projectleider van het vierde nationale Actieplan Open Overheid, heet de aanwezigen welkom.

Actieplan Open Overheid

Marieke geeft een toelichting op het Actieplan Open Overheid:

• Nederland is  lid van het Open Government Partnership (OGP). Het lidmaatschap vereist een nationaal actieplan. 31 december 2020 moet het vierde actieplan open overheid (2020-2022) klaar zijn.
• Het actieplan bevat altijd actiepunten van diverse betrokkenen (overheden, maatschappelijke organisaties, vaak in combinatie met elkaar) en komt in co-creatie tot stand.
• Elk actiepunt vraagt om een actiehouder die zich aan het actiepunt verbindt, en (samen met partners) werkt aan de uitvoering van het actiepunt.
• De komende weken, houden we veel online consultatiesessies rond verschillende thema’s. Ook hebben al diverse sessies en gesprekken plaatsgevonden.
• Er zijn momenteel 7 thema’s die we onderscheiden:
  1. Open Democratie (transparantie Wet op de politieke partijen (Wpp) en transparantie verkiezingsproces)
  2. Open Informatie (Wet open overheid (Woo), actieve openbaarmaking)
  3. Open Communicatie (Direct Duidelijk Brigade)
  4. Open Technologie (algoritmen, open source, open data)
  5. Open Organisatie (beleidsintimiteit, capaciteit, organisatiecultuur)
  6. Open Inkoop (contract register)
  7. Nader te bepalen, ruimte voor inbreng van netwerkpartners
• Open Justice zou thema 7 kunnen worden, of wellicht ondergebracht kunnen worden onder Open Democratie.

Terugblik

We kijken met elkaar terug op wat eerder besproken is over Open Justice en vatten kort samen wat in de memo staat:

• OGP onderscheidt op het gebied van Open Justice 3 thema’s:
  1. Open Justice > vooral data (bv welke rechtszaken, hoeveel).
  2. Access to Justice > procedures toegankelijker, actoren samen laten werken voor beter toegang tot recht.
  3. Justice for Open Government > instituties versterken die belangrijk zijn om rechten te beschermen wanneer deze onder druk staan.
• Individuele cases geven inzicht in waar het binnen een systeem mis gaat, waar men tussen wal en schip raakt. De stap van individuele klachten en cases naar structurele verbeteringen. Nu wordt vaak reactief gewerkt. De koppeling van incidenteel naar structureel heeft veel potentie.
• Dit bracht de initiatiefnemers van de memo op de Wet open overheid (Woo) en dat klachten openbaar moeten worden gemaakt.
• Wanneer klachten en gegevens over klachten openbaar worden gemaakt, uiteraard met inachtneming van de privacywetgeving, dan kunnen hier analyses op worden toegepast die inzicht geven in waar de schoen wringt en waar er structurele verbeteringen mogelijk zijn.
• Er ligt een kans om dit gezamenlijk te doen, met een eenduidige manier van openbaar maken.
• Klachten moeten bij de Woo actief openbaar gemaakt worden. Dat betekent een kans om met een aantal koplopers andere organisaties te kunnen helpen bij het ‘hoe’.

Open Justice & mogelijke acties binnen het actieplan  

Gedurende de sessie tekenen zich twee sporen af:

1. 1. Klachten en hoe deze te publiceren
   2. Het publiceren van uitspraken/andere informatie vanuit de rechtspraak

Er is interesse om deze mogelijkheden verder met elkaar te verkennen, daarvoor plannen we een vervolg.