Verslag vijfde bijeenkomst stakeholderforum Actieplan Open Overheid

Op 15 april kwam het stakeholderforum van het Actieplan Open Overheid voor de vijfde keer bijeen. In dit verslag lees je welke onderwerpen werden besproken.

Wat speelt zoal er bij de forumleden?
Het Living Lab in Gouda, dat in het teken stond van woonoverlast, is nu grotendeels afgesloten. Er komt een vervolg waarbij de volgende vraag centraal staat: hoe kunnen we samenwerking rondom data beter vastleggen en delen. Gouda denkt aan een soort convenant waarbij verschillende organisaties zich kunnen aansluiten.

Open State Foundation (OSF) verzamelde, met steun van BZK, de locaties van stemlokalen. De vraag is nu: kan het platform worden overgenomen na de Europese Verkiezingen? Het doel is om het platform over te dragen aan een overheidspartij, zoals het Kadaster, de Kiesraad of de VNG. Ook verzamelde OSF verzamelde de stemuitslagen. Dit blijft nog een lastig punt. Maar een kwart van de gemeenten had de uitslagen als Open Data (in csv-bestand) online staan. De meerderheid had wel de N10 en N11 formulieren online staan, maar dus niet als Open Data. Met de Europese verkiezingen in aantocht is een extra circulaire voorbereid die gemeenten verzoekt om de uitslagen in csv online te zetten.

De provincie Zuid-Holland bevindt zich momenteel in een interbestuurlijke periode. Het is nog even afwachten hoe een en ander gaat uitpakken voor de onderwerpen transparantie en openheid. De ambities voor de toekomst zijn in ieder geval groot, vooral in de data-hoek. Zo wordt gedacht aan een omslag naar datagedreven werken en aan digitalisering op andere manieren inzetten. Tot slot, in maart is het Dataloket van de provincie Zuid-Holland extern opengezet. Alle gemeentesecretarissen zijn hiervan op de hoogte gebracht.

Vorderingen Actieplan Open Overheid (door BZK)
Hoe het ervoor staat met de drie focus-actiepunten vroeg BZK na bij de verantwoordelijke actiehouders. De vorderingen zijn als volgt:

1. Het vergroten en verbeteren van open besluitvorming bij gemeenten, provincies en waterschappen (Provincie Zuid-Holland en Open State Foundation).

• Tijdens het Open Ontbijt bij BZK op 11 maart, is de winnende app van de Open Stateninformatie App-Challenge gelanceerd: ‘Voordat het nieuws was’. Met ‘Voordat het nieuws was’ krijg je op websites van lokale en regionale media automatisch een seintje als de informatie uit het nieuwsbericht ergens in de Stateninformatie van de vijf deelnemende provincies of in de Raadsinformatie van de 110 deelnemende gemeenten voorkomt. Zo kom je als lezer meer te weten over de achtergrond van de besluitvorming.
• De zeven provincies die nog niet deelnemen aan Open Stateninformatie zijn nogmaals van harte uitgenodigd om mee te doen. Net als gemeenten die willen deelnemen aan Open Raadsinformatie. In mei gaat de nieuwe Open Raadsinformatie zoekmachine live. VNG heeft dan ruimte om 100 nieuwe gemeenten toe te voegen.
• Tot slot: VNG, provincies en Open State Foundation zijn in gesprek met het ministerie van BZK en KOOP over de adoptie van Open Besluitvorming via PLOOI. Onder andere besluitvorming die met de Woo openbaar gemaakt dient te worden, krijgt een plek op dit platform.

2. Het versterken van de transparantie van de financiering van politieke partijen in het decentraal bestuur.
Een van de vorderingen is de oprichting van het Kennispunt Lokale Politieke Partijen:

• In 2018 ontving ProDemos van BZK subsidie om in samenwerking met lokale politieke partijen een ondersteuningsstructuur voor lokale politieke partijen op te zetten. Op 18 februari 2019 werd in het kader daarvan het Kennispunt Lokale Politieke Partijen gelanceerd. Op de website van dit Kennispunt staat veel informatie voor en over lokale politieke partijen. Zo ook over de financiën: bijvoorbeeld informatie en voorwaarden over de transparantie van financiering bij ANBI-instellingen. Verder tref je bij het Kennispunt voorbeelden van hoe (lokale) politieke partijen aan financiering kunnen komen.
• Bij het Kennispunt kwamen nog geen vragen over de transparantie van de financiering binnen.
• In 2018 organiseerde BZK met vertegenwoordigers van lokale politieke partijen verschillende regionale bijeenkomsten. In deze open gesprekken ging het over de ondersteuningsbehoefte van lokale politieke partijen.

3. Het aanjagen van openheid in de lokale politiek door het uitbreiden van het Pioniersnetwerk Open Overheid voor Gemeenten.
Helaas zijn er geen vorderingen te melden. In samenwerking met de provincie Zuid-Holland zou in maart, tijdens de Open Gov Week, een speciale editie van het Pioniersnetwerk plaatsvinden voor gemeenten uit de provincie Zuid-Holland. Helaas waren er te weinig aanmeldingen voor deze bijeenkomst en besloot de provincie Zuid-Holland de bijeenkomst niet door te laten gaan. De contactpersoon bij de gemeente Schiedam, de trekker van dit actiepunt, gaat begin mei aan de slag met het inplannen van een nieuwe bijeenkomst van het Pioniersnetwerk Open Overheid. Het Leer- en Expertisepunt Open Overheid gaat met de gemeente Schiedam in gesprek om mee te denken over de plannen.

Aandacht voor governance
Een van de forumleden vroeg zich af hoe het eigenlijk zit met governance rondom Open Overheid in Nederland? Bij OSF onderzoekt een stagiaire momenteel hoe Nederland het doet in vergelijking met andere instituties en conventies in andere landen. Daarnaast doet een andere stagiaire onderzoek doet naar de drivers van gemeenten om mee te doen aan Open Overheid projecten. Daar kunnen we misschien iets van leren?

Eric Stokkink (ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) geeft aan dat governance zeer belangrijk is, zeker omdat het onderwerp Open Overheid zo versplinterd is bij BZK. De forumleden spreken af dat er een kleinschalig Open Overheid symposium komt in Utrecht. De studenten kunnen zo hun resultaten presenteren en hierover in gesprek met collega’s die met Open Overheid bezig zijn.

Meer informatie over dit symposium volgt. Alvast meer weten over de onderzoeken van de studenten? Lees dan hun gastblogs.