Om overheidsinformatie toegankelijker te maken voor iedereen, ontwikkelde het programma Open Overheid in samenwerking met adviesbureau Berenschot een stappenplan om te komen tot ‘betekenisvolle openbaarmaking’. Dit rapport bevat een stappenplan en afwegingskader dat overheidsorganisaties helpt bij het uitvoeren van de inspanningsverplichting tot actieve openbaarmaking uit de Wet open overheid (Woo, artikel 3.1). Met deze handvatten kunnen zij beter bepalen welke informatie ze uit eigen beweging openbaar maken en op welke manier.
De Woo vraagt van overheidsorganisaties dat zij informatie uit eigen beweging openbaar maken, zolang dit redelijkerwijs mogelijk is en geen onevenredige inspanning of kosten met zich meebrengt. Het afwegingskader in de vorm van een stappenplan is een eerste stap naar meer harmonisatie in de uitvoering van ‘betekenisvolle openbaarmaking’. Het hulpmiddel creëert een helder overzicht van de diverse criteria bij het afwegen van openbaarmaking onder de inspanningsverplichting en een manier om die criteria tegen elkaar af te wegen.
Praktische hulpmiddelen
In het nieuwe hulpmiddel komen de volgende onderdelen aan bod:
- Keuzehulp voor informatie: wat zijn criteria voor het selecteren van thema’s of typen informatie die in aanmerking komen voor openbaarmaking onder de inspanningsverplichting?
- Afwegingskader: een methode om opbrengsten en inspanningen van openbaarmaking tegen elkaar af te wegen.
- Motievenmatrix: laat zien welke redenen er zijn om informatie openbaar te maken, gekoppeld aan doelgroepen en de juiste vorm van publicatie.
Stappenplan
Om de instrumenten goed te gebruiken is een stappenplan opgesteld waarmee overheidsorganisaties concreet aan de slag kunnen. Het bestaat uit 5 stappen:
- Kies een thema of type informatie dat maatschappelijk relevant is.
- Controleer of er juridische of praktische belemmeringen zijn.
- Gebruik het afwegingskader om opbrengsten en inspanningen van openbaarmaking in kaart te brengen.
- Bepaal met de motievenmatrix de juiste timing en vorm van publicatie.
- Evalueer of de openbaar gemaakte informatie daadwerkelijk wordt gebruikt en gewaardeerd.
Bijdragen aan een open overheid
Deze instrumenten bieden overheidsorganisaties een praktische methode om invulling te geven aan de inspanningsverplichting en te komen tot ‘betekenisvolle openbaarmaking’. Het draagt bij aan meer transparantie, betere participatie en een betrouwbare overheid.