Tijdens een bijeenkomst van de maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag op 15 oktober is de toekenning van acht nieuwe maatschappelijke voorstellen geselecteerd voor in het herijkte Actieplan Open Overheid 2023–2027. Maatschappelijke organisaties en kennisinstellingen voeren deze actiepunten in samenwerking met overheidspartners uit. De nieuwe actiepunten richten zich onder meer op het stimuleren van het hergebruik van open datasets door de samenleving, het vergroten van de transparantie van algoritmen en het bieden van meer inzicht in de toepassing van uitzonderingsgronden binnen de Wet open overheid (Woo).
Nieuwe actiehouders geselecteerd
De maatschappelijke coalitie Over Informatie Gesproken kende, samen met het Programma Open Overheid van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), subsidies toe aan de acht initiatieven. Een onafhankelijke jury, bestaande uit vertegenwoordigers van de coalitie, het programma en beleidsexperts, beoordeelde de voorstellen op innovatiekracht en maatschappelijke meerwaarde. Daarbij zochten zij nadrukkelijk naar initiatieven die inspelen op actuele vraagstukken rond open data, open informatie, open algoritmen, open standaarden en open source.
Van open data tot open algoritmen
Binnen het thema open data richt het voorstel ‘Zichtbaar en waardevol’ (Public-Innovation) zich op het stimuleren van de maatschappelijke meerwaarde van hoogwaardige datasets die door de overheid openbaar worden gemaakt. Een soortgelijk doel heeft ‘Data-expeditie’ (Momus), dat zich specifiek richt op hoe journalisten deze data kunnen gebruiken.
Onder open informatie valt ‘Beschikkingen in context’ (Tilburg University), wat ingaat op hoe de beschikkingen door de overheid op betekenisvolle manier voor de samenleving openbaar gemaakt kunnen worden. Ook binnen dit thema zijn twee voorstellen ‘Het belang van openbaarheid en geheimhouding’ (Universiteit Leiden) en de ‘UitzonderingsgrondenMeter’ (Dialogic) die samen beter inzicht creëren in de toepassing van uitzonderingsgronden onder de Wet open overheid (Woo).
Tot slot, binnen het thema open algoritmen dragen de projecten ‘Vertrouwen door begrip’ (M&I/Partners), ‘Algoritmewijzer’ (InnoValor Advies) en ‘Algo-Rights’ (Waag Futurelab) allen bij aan meer transparantie in de inzet van algoritmen door de overheid. De focus ligt op verantwoord gebruik van algoritmen, duidelijke toelichting richting inwoners en het versterken van vertrouwen in digitale overheidsprocessen.
Opname in het herijkte Actieplan
In totaal ontvingen deze initiatieven € 378.710. Het Programma Open Overheid neemt deze actiepunten op in het herijkte Actieplan Open Overheid 2023-2027, dat vóór het einde van dit jaar wordt gepubliceerd. In het actieplan wordt uitgebreid omschreven hoe uitvoering wordt gegeven aan deze actiepunten en welke maatschappelijke en overheidspartijen daarvoor aan de lat staan. De uitvoering van dit plan start in 2026.
Vervolgstap: Multi-stakeholderbijeenkomst
Op 6 november 2025 organiseert de maatschappelijke coalitie samen met het Programma Open Overheid een Multi-stakeholderbijeenkomst in Den Haag. Iedereen is welkom op deze bijeenkomst.
Tijdens de bijeenkomst wordt dieper ingegaan op de nieuwe actiepunten binnen het herijkte actieplan. Daarnaast is er volop gelegenheid om in gesprek te gaan met maatschappelijke organisaties en overheidspartijen die werken aan een open overheid. De bijeenkomst biedt ruimte om gezamenlijk nieuwe kansen voor samenwerking te verkennen, als opstap naar toekomstige uitvragen en actieplannen.