Verslag: Stuurgroep Openbaarheid (2025-09-04)

Vergaderdatum en - tijd: 4 september 2025 om 13:00
Vergaderplaats: Z16.KA.307.A
Aanwezig: PROO/BZK, KOOP, VNG, Rijk, UvW, UWV/NPD, secretaris
Afwezig: IPO

0. Opening en mededelingen

• Voor de agenda. Op verzoek van de VNG wordt aan het einde van het overleg 10 minuten gereserveerd voor een onderwerp dat nu nog niet op de agenda staat.
• Mededeling val van het kabinet en kabinetswissel
• De minister van BZK is zoals bekend pasgeleden opgestapt en nu is bekend dat de nieuwe bewindspersoon van de BBB komt. PROO is momenteel bezig met een stand van zaken van de van lopende stand van zaken. Met name in relatie tot het dossier emissiegegevens is het nog ongewis wat de komst van de nieuwe bewindspersoon gaat betekenen.
• Mededeling Woo-verzoek Follow the Money: op 13 juli is er door Follow the Money een Woo-verzoek ingediend inzake publicatieplatformen. Met de verdaging van twee weken en de zienswijze-uitvraag is de publicatiedeadline aanstaande dinsdag 9 september en het wijst erop dat we deze deadline halen. Voor wat betreft de zienswijze uitvraag hebben we dit voor een klein aantal documenten uitgezet. Daarnaast heeft PROO ditmaal getracht een meer communicatieve toon te uiten in het Woo-besluit en de verzoeker meer mee te nemen in het besluit.
• De VNG vraagt naar de positie van PROO ten aanzien van de zienswijze uitvraag.
• De voorzitter geeft aan dat er bewust is gekozen voor het uitvragen van een beperkt aantal stukken, zijnde diegene waar PROO geen of hooguit een faciliterende hand in heeft gehad.
• Het Rijk vraagt naar het type documenten dat zal worden gedeeld met de verzoeker en of niet ook e-mails onder de reikwijdte van het verzoek vallen.
• De voorzitter geeft aan dat PROO van mening is dat dit niet binnen het verzoek valt en is ingezet op het halen van de termijn. Mocht blijken dat de verzoeker hier toch interesse in heeft, dan kan hier via een tweede besluit invulling aan worden gegeven.

1. Verslag Stuurgroep Openbaarheid 5 juni 2025 (ter vaststelling)

Verslag:

• De leden hebben geen opmerkingen bij het verslag.
• De VNG geeft mee dat ten behoeve van het openbaar maken van het verslag het belangrijk is dat het verslag snel na het verslag met de leden wordt gedeeld.

Conclusie:

• De Stuurgroep Openbaarheid stemt in met het verslag.

2. Herijkte planning voor de verplicht actieve openbaarmaking (ter bespreking)

Verslag:

• De voorzitter opent het agendapunt met een toelichting op de stand van zaken. De programmamanager IAO vult deze aan met een toelichting op het proces. De herijkte planning wordt op 16 oktober in de Programmaraad behandeld, en definitief vastgesteld in de Stuurgroep Openbaarheid van 30 oktober.
• De VNG geeft aan dat de planning aangevuld moet worden met het kritieke pad waar we naartoe aan het bewegen zijn. Dit helpt de stuurgroep om goed te sturen.
• De Unie van Waterschappen vindt eveneens dat het kritieke pad beter inzichtelijk gemaakt moet worden. Het verzoek is ook om de vergaderingen van de Stuurgroep op te nemen in de planning.
• De UWV deelt dat de achterban erg veel behoefte heeft aan duidelijkheid over hoe en wanneer er aangesloten kan worden.
• Het Rijk geeft aan dat het fijn is dat er nu een planning ligt maar deze focust tot op heden erg veel op de techniek. Een integrale planning omvat meer en moet inzichtelijk maken waar we als Stuurgroep op willen sturen, en moet deze ook duidelijk maken wat het betekent voor de tranches 3 en 4. Verder is het Rijk van mening dat deze mate van vertraging om meer verantwoording en duiding vraagt dan voorheen is gedeeld. Bij de departementen staan teams klaar voor de implementatie maar deze vertraging kost onnodig tijd en geld. Tot slot lijkt de kwestie rondom het publicatieplatform rijk nu impliciet te zijn afgerond, zeker nu er ogenschijnlijk drie verschillende front-ends in ontwikkeling zijn.
• De voorzitter deelt de inbreng van IPO (onderaan dit verslag).
• De programmamanager IAO reageert en geeft aan dat het kritieke pad helder inzichtelijk gemaakt zal worden in de planning. In dit vraagstuk is de dialoog over de keuze ten aanzien van de inwerkingtreding van belang om de integrale planning te kunnen volmaken. Ook wordt een vooruitblik geschetst over de verschillende scenario’s die er mogelijk zijn.
• De programmamanager IAO deelt het punt dat PROO ervaart dat er binnen bestuursorganen soms een verschil van inzicht tussen de beleidsmensen en de meer technische mensen lijkt te bestaan ten aanzien van het moment van inwerkingtreding. Dit is met name van toepassing op de bestuursorganen van het Rijk en minder de medeoverheden. De programmamanager zal in de programmaraad ook nog extra aandacht vragen voor een brede deelnemen aan het planningstraject.
• De voorzitter concludeert dat er een aantal elementen aan de planning worden toegevoegd, onder meer het kritieke pad en de vergadering van de Stuurgroep voor zover nu bekend. De planning betreft een definitieve datum voor tranche 2 en indicatieve data voor tranche 3 en 4.
• Unie van Waterschappen deelt blij te zijn dat er duidelijkheid zal komen en verzoekt of het naar buiten toe communiceren van de vastgestelde planning.
• Tot slot benoemt KOOP achter de planning te staan zoals die nu is opgeleverd, maar benadrukt de indicatieve aard van de lange termijn van de planning. Wisselende wensen ten aanzien van de techniek kunnen invloed hebben op de opleveringstermijn.
• De programmamanager IAO een bericht van AZ/DPC dat gisteren is binnengekomen. AZ/DPC gaat de digitale omgeving migreren en dit gaat mogelijk capaciteit van KOOP kosten. Dit leidt mogelijk tot een nieuw prioriteringsvraagstuk t.a.v. de werkzaamheden van KOOP. We gaan proberen effect op de planning te minimaliseren, maar mocht dit op een bepaalde manier wel effect hebben, dan koppelen we dat gelijk terug.
• KOOP is voornemens dit buiten de teams van Open Overheid te houden en daarmee de impact zo minimaal mogelijk te houden.

Conclusie:

• De Stuurgroep Openbaarheid stemt in met de voorliggende besluiten.

3. Solution Architectuur met notitie (ter bespreking)

Verslag:

• De programmamanager IAO geeft een toelichting op het proces en de stand van zaken. Besluitvorming van SA volgt in de Stuurgroep Openbaarheid van 30 oktober. Er is een aantal verdiepingssessies georganiseerd naar aanleiding van de conceptversie van de SA en die hebben ertoe geleid dat er een gelijk beeld bestaat over de inhoud van een aantal nader uit te werken onderwerpen.
• Het Rijk geeft aan blij te zijn met dat er bestuurlijke vertaling van de SA komt, en geeft mee dat er expliciet gemaakt moet worden dat er geen publicatieplatform rijk wordt opgeleverd.
• De UWV herkent zich in de complexiteit en heeft verder geen opmerkingen.
• De Unie van Waterschappen heeft geen aanvullingen.
• De VNG hoopt dat we niet opnieuw in het stramien van de PSA terechtkomen en dat het proces en de totstandkoming van de SA ditmaal beter zal gaan.
• De voorzitter deelt de annotatie van IPO (onderaan het verslag).
• De programmamanager IAO zegt de bestuurlijke samenvatting bij de SA nogmaals toe. Wat betreft de inbreng van de VNG benadrukt de programmamanager de complexiteit van een document zoals de SA. Daarnaast is een SA in principe te technisch van aard voor een Stuurgroep, maar in de Stuurgroep van 30 oktober zal deze ter besluitvorming voorliggen. Ten aanzien van het expliciet maken van het publicatieplatform rijk begrijpt de programmamanager het punt maar moet dat niet via de SA.
• KOOP benoemt de terugkoppeling van de teams over dat er bij de totstandkoming van de SA meer begrip en minder spraakverwarring bestaat dan bij het proces van de PSA.
• De voorzitter rondt het onderwerp af en vraagt de stuurgroep om akkoord rond de procesupdate.
• De voorzitter benoemt kort de stand van zaken rond het publicatieplatform rijk. Er bestaat een splitsing tussen de hetgeen wat valt onder verantwoordelijkheid van de minister van BZK, namelijk de GWV, en het decentrale aspect van aanlevering aan de GWV, dat de verantwoordelijkheid van de bestuursorganen betreft. Bij het Rijk lopen er verschillende initiatieven ten aanzien van de invulling van de decentrale invulling. CIO Rijk kijkt hier met belangstelling naar. PrOO is hier alleen faciliterend in.

Conclusie:

• De Stuurgroep Openbaarheid stemt in met de voorliggende besluiten.

4. Businessdoelen Q4 voor KOOP (ter besluitvorming)

Verslag:

• De programmamanager IAO geeft een beknopte toelichting bij de businessdoelen.
• Unie van Waterschappen vraagt n.a.v. het i-Bestuurcongres naar het openbaar maken van de Woo-verzoeken. Het verwerken van de opmerkingen van de adviseurs zijn goed verwerkt.
• UWV, VNG en KOOP hebben geen opmerkingen.
• Het Rijk geeft aan dat er behoefte bestaat om altijd een terugkoppeling te krijgen van hoe het kwartaal is verlopen, en vraagt zich af of de businessdoelen wel iets zijn waar de Stuurgroep iets van moet vinden.
• PROO en KOOP zullen terugkomen op het punt van de Unie over dubbelingen.

Conclusie:

• De Stuurgroep Openbaarheid stemt in met de businessdoelen.

5. Financiële update Openbaarheid (ter bespreking)

Verslag:

• De voorzitter deelt het doel van deze update zijnde het meenemen van de Stuurgroep in de stand van zaken van de financiën.
• Het Rijk heeft er geen opmerkingen bij, maar deelt wel het verzoek of de specificering van de kosten van KOOP nog op een nader moment wordt toegelicht.
• UWV geeft mee dat mitigerende maatregelen nemen om onder uitputting te voorkomen wat zwaar klinkt.
• Unie van Waterschappen heeft geen opmerkingen.
• VNG geeft mee dat de afspraken over de zachte landing ten aanzien van de ORI nog gemaakt moeten worden met PROO. Daar komt PROO nader bij de VNG op terug.
• De voorzitter reageert dat dergelijke verantwoording in de toekomst mogelijk ter kennisname gedeeld kan worden met de Stuurgroep. De uitwerking van de financiën van KOOP wordt altijd aan het einde van het jaar opgemaakt. Ook wordt gedeeld dat ten aanzien van de structurele kosten na 2026 er momenteel een onderzoek loopt door PBLQ om het totale portfolio inclusief kosten voor de departementen in beeld te krijgen.
• De programmamanager IAO deelt dat de beheerskosten van de GWV in 2026 opnieuw worden betaald door PROO.

Conclusie:

• De Stuurgroep Openbaarheid stemt in met de voorliggende besluiten.

6. Afwegingskader 3.1 (ter bespreking)

Verslag:

• De voorzitter opent het agendapunt met een toelichting op de stukken en het gebruik van het afwegingskader op het al dan niet openbaar maken van verslagen van gremia binnen PROO.
• De UWV, het Rijk en de Unie van Waterschappen delen complimenten ten aanzien van het afwegingskader. De Unie vraagt of PROO het verschil tussen vertrouwelijk versus geheim ook herkent. PROO neemt het mee in het vervolg van het beleidstraject van art. 3.1.
• Het Rijk doet de suggestie voor het vervolg om te monitoren wat bereikt wordt met proactieve openbaarmaking, ook in het kader van de baten die het oplevert. Komt PROO op terug in een van de volgende vergaderingen.

7. Rondvraag en afsluiting

Verslag:

• De voorzitter komt terug op de onderwerpen die wel of niet langs de Stuurgroep hoeven. PROO is intern een herijking hierop aan het doen en komt hier bij de Stuurgroep op terug.
• De voorzitter vraagt of voor de volgende keer een introductie nodig is bij de onderwerpen of dat we direct naar een rondvraag kunnen. De Stuurgroep geeft aan dat een korte introductie wenselijk is.
• De voorzitter deelt dat PROO hard bezig is met de communicatie- en implementatiestrategie bij art. 3.3.
• De Stuurgroep heeft geen input voor de rondvraag.

Schriftelijke inbreng IPO

IPO heeft kennisgenomen van de stukken voor de Stuurgroep IAO op 4 september en daarop geen inhoudelijk commentaar. IPO is akkoord met de businessdoelen, met de kanttekening dat deze exact in lijn moeten zijn met de planning

IPO is blij dat de samenwerking tussen BZK, KOOP, rijk en de koepels op gang is gekomen en dat er intensieve afstemming is over de planning en de specificaties van de verschillende aansluitmethoden.

Een punt van zorg is de opgelopen vertraging en het feit dat er door KOOP nog een slag gemaakt moet worden met de solution architectuur.

Belangrijkste is dat – direct na besluitvorming – de bestuursorganen zorgvuldig worden geïnformeerd over de verschillende opties en het tijdpad en dat de leveranciers zo snel mogelijk worden betrokken.

Voor de ORI-leveranciers is die stap al gezet, maar ook ander partijen moeten worden geïnformeerd.